Để nhanh chóng lên sàn chứng khoán Mỹ, nhiều công ty nước ngoài đã chọn phương thức niêm yết thông qua SPAC. Vậy SPAC thực sự là gì? Quy trình của nó ra sao? Hãy cùng chúng ta tìm hiểu thêm về SPAC – xu hướng niêm yết cổ phiếu thu hút sự chú ý toàn cầu ngay dưới bài viết này của chuyentaichinh nhé.
I. SPAC là gì?
SPAC là chữ viết tắt của Special Purpose Acquisition Company, có thể hiểu là Công ty được thành lập với mục tiêu đặc biệt.
SPAC là một công ty không có hoạt động thương mại thực tế, giống như một “công ty vỏ bọc” hay “công ty séc trắng”, được tạo ra nhằm huy động vốn thông qua đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) và thực hiện sáp nhập hoặc mua lại với một công ty đã có sẵn. 
Khái niệm về SPAC trong lĩnh vực đầu tư tài chính
Dù SPAC đã xuất hiện từ nhiều thập kỷ trước, nhưng chỉ gần đây xu hướng này mới tăng đáng kể. Nếu năm 2019 chỉ có 59 SPAC xuất hiện trên thị trường thì đến năm 2020, con số này đã tăng lên 247 SPAC với 80 tỷ USD vốn được huy động.
II. Quy trình hoạt động của một thương vụ SPAC
Cách thức mà các thương vụ SPAC hiện nay đang vận hành
Quy trình của một thương vụ SPAC thường bao gồm 4 bước sau:
Bước 1, thành lập SPAC.
SPAC thường được sáng lập bởi các nhà đầu tư hoặc nhà bảo trợ với chuyên môn cao trong một lĩnh vực cụ thể, nhằm theo đuổi các giao dịch trong chính lĩnh vực đó.
Bước 2, SPAC phát hành cổ phiếu ra công chúng (IPO).
Ở giai đoạn này, SPAC thực hiện phát hành cổ phiếu IPO tương tự như các doanh nghiệp thông thường. Tuy nhiên, nhà tài trợ SPAC sẽ cung cấp hạn chế thông tin cho nhà đầu tư để tránh những thủ tục rắc rối với Ủy ban Chứng khoán và Giao dịch Hoa Kỳ (SEC).
Giá cổ phiếu SPAC thường khởi điểm ở mức 10 USD, và họ cung cấp thêm quyền mua cổ phiếu như một cách thu hút nhà đầu tư. Khi thông tin về công ty mục tiêu và các điều khoản giao dịch được tiết lộ, giá cổ phiếu sẽ biến đổi.
Số tiền mà SPAC huy động được từ IPO được gửi vào tài khoản ủy thác có lãi và chỉ được giải ngân khi hoàn tất việc mua lại.
Bước 3, sáp nhập với công ty mục tiêu, tìm kiếm công ty để mua lại.
SPAC thường có thời hạn từ 18-24 tháng để tìm ra và hoàn tất sáp nhập với một công ty mục tiêu, thường gọi là de-SPACing. Nếu không thể hoàn tất sáp nhập trong thời gian quy định, SPAC sẽ bị thanh lý và số tiền thu được từ IPO sẽ hoàn trả lại cho cổ đông công chúng. Do đó, rủi ro cho nhà đầu tư khi đầu tư vào SPAC thấp hơn so với mua cổ phiếu IPO thông thường, bởi nếu không thể mua lại công ty, tiền huy động sẽ được trả lại nhà đầu tư.
Bước 4, hoàn tất thương vụ SPAC.
Khi nhà tài trợ SPAC công bố đã tìm ra công ty mục tiêu, họ sẽ phải thông báo cho các cổ đông và nhận được sự tán thành từ 50% cổ đông và dưới 20% cổ đông đồng ý thanh lý. Nhiều SPAC có thể phải tìm kiếm thêm vốn bằng việc phát hành cổ phiếu mới để hoàn thành giao dịch. Sau khi thương vụ hoàn tất,
SPAC thường được niêm yết trên các sàn giao dịch chứng khoán quốc tế uy tín.
Thông thường, nhà tài trợ SPAC sở hữu khoảng 20% vốn cổ phần phổ thông trong SPAC và nhận từ 3% đến 5% số tiền huy động từ IPO. SPAC có thể thâu tóm một hoặc nhiều công ty và các nhà quản trị SPAC thường nhận được những phần thưởng giá trị từ các thỏa thuận hấp dẫn.
Trong một số trường hợp, lãi suất từ quỹ tín thác có thể được sử dụng làm vốn lưu động của SPAC.
III. Lợi và hại khi niêm yết cổ phiếu qua SPAC
Lợi ích lớn của SPAC
Những lợi ích khi niêm yết cổ phiếu qua SPAC:
Việc gọi vốn qua SPAC linh hoạt hơn IPO vì không đòi hỏi nhiều thủ tục pháp lý phức tạp, phù hợp với các công ty có đòn bẩy tài chính cao. Những công ty này thường khó khăn trong việc huy động vốn từ IPO. Ngoài ra, phát hành IPO thường tốn kém thời gian và chi phí hơn SPAC (12-18 tháng so với 3-6 tháng), giúp công ty nhanh chóng tiếp cận thị trường đại chúng.
Lên sàn quốc tế mở ra cơ hội huy động vốn không giới hạn, là đòn bẩy mạnh mẽ cho tương lai, đồng thời quảng bá thương hiệu toàn cầu. Trước đây, Alibaba, Sohu sau khi lên sàn quốc tế đã thực sự trở thành những công ty tầm cỡ toàn cầu. Đó là lý do giấc mơ “hoá rồng” được nhiều doanh nghiệp Châu Á khao khát, trong đó có Việt Nam với VinFast của Tập đoàn VinGroup do ông Phạm Nhật Vượng lãnh đạo.
Cổ đông sáng lập và lớn của SPAC khi sáp nhập có thể bán cổ phần với giá cao hơn so với IPO, đồng thời tránh được thời gian khóa cổ phiếu thường kèm theo IPO.
Đối với nhà đầu tư, nếu thương vụ SPAC không thành công, họ sẽ được hoàn trả lại số tiền đã đầu tư. Lợi nhuận của SPAC dựa trên sự tăng hoặc giảm giá của cổ phiếu SPAC.
Hạn chế của SPAC:
SPAC không có sự bảo lãnh từ các tổ chức như phát hành IPO truyền thống.
Khi nhà tài trợ SPAC tìm được công ty mục tiêu cho M&A, có khả năng không đạt được sự đồng thuận từ 50% cổ đông, làm cho thương vụ không thành công và buộc phải hoàn trả vốn cho nhà đầu tư.
Nhà đầu tư có thể thiếu thông tin về SPAC và nếu không cẩn thận, việc sáp nhập có thể che giấu các khoản nợ và điểm yếu của công ty mà nhà đầu tư cần biết. Thêm vào đó, quyền sở hữu của họ có thể bị giảm do các đợt huy động vốn mới hoặc đầu tư khác.hiện chứng quyền.
Hai nhóm nhà đầu tư, bao gồm người sở hữu và mua lại cổ phiếu, cần đối mặt với chi phí cơ hội khi tiền mặt bị đóng băng đầu tư trong một khoảng thời gian dài, có thể lên tới 24 tháng.
SPAC dạo gần đây nổi lên như một xu hướng tại Mỹ, với nhiều gương mặt nổi tiếng trong giới nghệ sĩ và vận động viên chuyên nghiệp đổ số tiền lớn vào SPAC.
IV. Những cổ phiếu IPO qua SPAC
Các cổ phiếu IPO nổi bật thông qua thương vụ SPAC
Một vài ví dụ về cổ phiếu niêm yết quốc tế thông qua SPAC:
Ngày 14/08/2023, VinFast chính thức niêm yết trên sàn chứng khoán Mỹ NASDAQ qua việc hợp nhất với công ty SPAC mang tên Black Spade Acquisition. Cổ phiếu của VinFast mở bán với giá 22 USD/cp vào ngày 15/08 và tăng lên mức 37.06 USD/cp vào cuối ngày, tương đương tăng 68%.
Công ty không gian vũ trụ Virgin Galactic do Richard Branson sáng lập đã hoàn tất việc sáp nhập với SPAC mang tên Social Capital Hedosophia vào tháng 10/2019, sau đó nhận được khoảng 800 triệu USD từ SPAC ban đầu và kiếm thêm 460 triệu USD thông qua chào bán thứ cấp vào tháng 08/2020.
Công ty thể thao DraftKings đã phát hành cổ phiếu IPO vào tháng 04/2020 sau khi sáp nhập với SPAC tên là Diamond Eagle Acquisition Corporation theo thoả thuận trị giá 3.3 tỷ USD, và nhận 700 triệu USD tài trợ từ SPAC.
Tóm lại, SPAC là những công ty rỗng, được lập ra để huy động vốn và sau đó mua lại các công ty tư nhân cung cấp sản phẩm hoặc dịch vụ, với mục tiêu biến công ty đó thành đơn vị giao dịch công khai mà không cần quy trình IPO phức tạp và tốn kém. Hy vọng rằng thông tin từ Chuyên Tài Chính sẽ hữu ích cho bạn. Chúc bạn thành công!
