Hiện nay, khái niệm giá trị bảo hiểm thường bị nhầm lẫn với số tiền và giá trị hợp đồng bảo hiểm. Cùng ChuyênTàiChính khám phá giá trị bảo hiểm là gì, cách tính toán và mối quan hệ với số tiền trong hợp đồng bảo hiểm nhé.
Giá trị bảo hiểm là gì?
Giá trị bảo hiểm là khoản tiền được định giá cho tài sản bảo hiểm, thỏa thuận giữa người mua và công ty bảo hiểm trong hợp đồng. Điều này giúp cả hai bên dễ xác định mức phí bảo hiểm và giới hạn trách nhiệm khi có tổn thất xảy ra. Giá trị bảo hiểm áp dụng cho các hợp đồng, thường là bảo hiểm tài sản và bảo hiểm thiệt hại.
Giá trị bảo hiểm là giá trị thực của đối tượng bảo hiểm tại thời điểm định giá
Ví dụ: Khi bảo hiểm tài sản như nhà cửa, đất đai, hay xe cộ, giá trị bảo hiểm thường dựa trên giá trị thực tế của tài sản khi hợp đồng được ký kết.
Phân biệt giá trị bảo hiểm và số tiền bảo hiểm
Nhiều người hay nhầm lẫn “giá trị bảo hiểm” với “số tiền bảo hiểm”. Bạn cần phân biệt hai vài khái niệm này như sau:
- Giá trị bảo hiểm: Là số tiền định giá cho đối tượng được bảo hiểm, được đồng ý giữa người mua và công ty bảo hiểm qua hợp đồng. Giá trị này ảnh hưởng đến phí bảo hiểm và giới hạn chi trả của công ty bảo hiểm khi xảy ra sự cố.
- Số tiền bảo hiểm là khoản tiền tối đa mà công ty bảo hiểm sẽ chi trả khi xảy ra rủi ro hoặc thiệt hại, như đã quy định trong hợp đồng. Khoản này có thể bằng hoặc ít hơn giá trị bảo hiểm.
Trong lĩnh vực bảo hiểm nhân thọ, để tránh nhầm lẫn, “số tiền bảo hiểm” thường được gọi là mệnh giá bảo hiểm hay giá trị hợp đồng bảo hiểm.
Nhiều người thường nhầm lẫn giữa số tiền bảo hiểm và giá trị bảo hiểm
Phương pháp tính giá trị bảo hiểm
Giá trị bảo hiểm được xác định tuỳ thuộc vào đặc điểm của đối tượng bảo hiểm, cụ thể như sau:
- Đối với tài sản mới: Giá trị bảo hiểm bằng giá trị mua mới trên thị trường cộng với các chi phí liên quan như vận chuyển, lắp đặt (nếu có).
- Với tài sản đã qua sử dụng: Giá trị bảo hiểm được xác định thông qua:
- Giá trị còn lại: Là giá trị ban đầu của tài sản sau khi trừ đi phần khấu hao do thời gian sử dụng.
- Giá trị sau khi đánh giá lại: Được xác định bởi hội đồng thẩm định giá hoặc chuyên gia giám định độc lập.
Cách tính này nhằm đảm bảo rằng giá trị bảo hiểm phản ánh chính xác hiện trạng thực tế của tài sản.
Giá trị hợp đồng bảo hiểm là gì?
Trong bảo hiểm nhân thọ, “giá trị hợp đồng bảo hiểm” thường dùng để chỉ mệnh giá của hợp đồng bảo hiểm, hay mệnh giá bảo hiểm. Đây là số tiền mà công ty bảo hiểm cam kết chi trả khi có sự kiện bảo hiểm theo hợp đồng.
Dù thuật ngữ này không xuất hiện trong các tài liệu bảo hiểm chính thức, nhưng lại được sử dụng phổ biến ngoài đời vì dễ hiểu.
Khái niệm giá trị hợp đồng bảo hiểm chỉ có trong bảo hiểm nhân thọ
Tương quan giữa số tiền bảo hiểm và giá trị bảo hiểm của ba loại hợp đồng bảo hiểm tài sản
Hợp đồng bảo hiểm vượt giá trị
Hợp đồng bảo hiểm vượt giá trị là khi số tiền bảo hiểm lớn hơn giá trị thị trường của tài sản tại thời điểm ký kết. Điều này thường do việc định giá tài sản cao hơn thực tế vào lúc ký kết.
Theo Luật Kinh doanh Bảo hiểm, doanh nghiệp bảo hiểm và người mua không được phép ký kết loại hợp đồng này. Nguyên tắc bồi thường quy định người được bảo hiểm không nhận tiền bồi thường lớn hơn mức tổn thất thực tế.
Cách xử lý khi đã ký kết:
- Chưa xảy ra sự kiện bảo hiểm: Doanh nghiệp bảo hiểm phải trả lại khoản tiền bảo hiểm tỷ lệ với số tiền bị vượt quá giá trị thực, sau khi trừ đi các chi phí hợp lý.
- Trong trường hợp có sự kiện bảo hiểm xảy ra: Công ty bảo hiểm chỉ chi trả theo đúng giá trị thực của tài sản, không vượt quá giá trị thị trường.
Ví dụ: Một công ty mua bảo hiểm cho một mảnh đất với giá thực tế là 1 tỷ đồng nhưng khai báo lên 2 tỷ đồng. Khi tổn thất xảy ra, mặc dù giá trị được khai báo cao hơn, công ty bảo hiểm chỉ chi trả theo giá trị thực tế là 1 tỷ đồng.
Hợp đồng bảo hiểm có giá trị vượt quá mức được điều chỉnh kỹ lưỡng để ngăn ngừa việc bồi thường vượt mức và bảo đảm sự công bằng cho các bên liên quan.
Hợp đồng bảo hiểm dưới giá trị
Theo Luật Kinh doanh Bảo hiểm, hợp đồng bảo hiểm dưới giá trị là loại hợp đồng mà số tiền bảo hiểm thấp hơn giá trị thị trường tài sản tại thời điểm ký kết.
Nguyên nhân dẫn đến hợp đồng bảo hiểm dưới giá trị: Do ý muốn của người mua bảo hiểm, khi họ chọn mua với số tiền bảo hiểm thấp hơn giá trị thực tế tài sản. Công ty bảo hiểm chỉ chịu trách nhiệm bồi thường theo tỷ lệ giữa số tiền bảo hiểm và giá trị thị trường tài sản. Pháp luật hiện nay cho phép ký kết hợp đồng bảo hiểm tài sản dưới giá trị.
Pháp luật không cho phép giá trị ghi trong hợp đồng bảo hiểm vượt quá thực tế
Ví dụ:
Giả định doanh nghiệp sở hữu ô tô trị giá 1 tỷ đồng, nhưng chỉ mua bảo hiểm với mức 500 triệu đồng (tức ½ giá trị thực tế). Khi tai nạn xảy ra, thiệt hại là 20 triệu đồng, công ty bảo hiểm chỉ đền bù theo tỷ lệ:
Tỷ lệ chênh lệch = 500 triệu đồng / 1 tỷ đồng = 50%.
Số tiền bồi thường = 20 triệu đồng x 50% = 10 triệu đồng.
Có nên ký kết hợp đồng bảo hiểm dưới giá trị không?
Người tham gia bảo hiểm có thể chọn số tiền bảo hiểm thấp hơn giá trị tài sản để tiết kiệm chi phí, hoặc do đánh giá rủi ro thấp. Tuy nhiên, việc này có thể gây tổn thất tài chính lớn hơn nếu có sự cố, vì số tiền bồi thường sẽ giảm theo tỷ lệ chênh lệch. Vì thế, ký kết hợp đồng bảo hiểm dưới giá trị có thể không đáp ứng tốt về bảo vệ tài chính cho người mua bảo hiểm.
Hợp đồng bảo hiểm đầy đủ: Số tiền bảo hiểm = Giá trị tài sản
Hợp đồng bảo hiểm đầy đủ là loại hình phổ biến, trong đó số tiền bảo hiểm ngang với giá trị thị trường của tài sản tại thời điểm ký kết.
Số tiền bảo hiểm = Giá trị bảo hiểm = Giá trị thị trường thực tế của tài sản.
Nếu tổn thất xảy ra, công ty bảo hiểm sẽ bồi thường để khôi phục lại 100% giá trị của tài sản trước khi xảy ra tổn thất, dựa trên các điều khoản trong hợp đồng.
Ví dụ:
Một doanh nghiệp có chiếc xe máy giá trị 20 triệu đồng và mua bảo hiểm tương đương giá trị đó. Khi sự cố xảy ra gây thiệt hại 50%, công ty bảo hiểm sẽ chi trả:
Số tiền bồi thường = 50% x 20 triệu đồng = 10 triệu đồng.
Hợp đồng bảo hiểm ngang giá trị chắc chắn rằng người được bảo hiểm sẽ nhận đúng khoản bồi thường phù hợp với tổn thất thực tế, giúp tái lập lại tài sản như trước khi xảy ra sự cố.
Giá trị bảo hiểm giảm là gì? Nó có liên quan gì đến giá trị bảo hiểm trong bảo hiểm tài sản không?
Giá trị bảo hiểm giảm là cách gọi thông dụng nhưng không chính xác cho việc giảm số tiền bảo hiểm. Khái niệm này không thuộc về bảo hiểm tài sản mà thuộc về bảo hiểm nhân thọ, còn gọi là bảo hiểm nhân thọ có giá trị giảm dần.
Giá trị của bảo hiểm nhân thọ là khoản tiền công ty trả khi sự kiện bảo hiểm xảy ra
Trong bảo hiểm nhân thọ, tùy theo điều khoản, khách có thể chọn giảm số tiền bảo hiểm (để giảm phí bảo hiểm) trong thời gian hợp đồng hay khi gia hạn. Điều này mang đến sự linh hoạt và tự do cho người tham gia, phục vụ các mục tiêu như:
- Giảm áp lực tài chính khi giảm rủi ro (như đã trả bớt nợ, có tài sản tích luỹ…).
- Chuyển một phần vốn bảo hiểm sang các mục tiêu khác (đầu tư, kinh doanh…).
- Sự điều chỉnh trong ngân sách cá nhân hoặc gia đình khiến họ không đủ khả năng duy trì mức phí bảo hiểm như trước.
Tóm lại: “Giá trị bảo hiểm giảm” không có mối liên hệ với giá trị bảo hiểm trong bảo hiểm tài sản – điểm chính của bài viết này.
Hy vọng thông tin Chuyên Tài Chính vừa chia sẻ giúp bạn hiểu rõ hơn về giá trị bảo hiểm và phân biệt được với số tiền bảo hiểm và giá trị bảo hiểm giảm. Hãy theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm nhiều thông tin hữu ích về tài chính cá nhân và đầu tư nhé.
