Hối phiếu là một giấy tờ có giá trị, có thể chuyển nhượng giữa các cá nhân và được giao dịch trên thị trường; đặc biệt, nó là giấy tờ đòi nợ rõ ràng do người bán gửi đến người mua, hoặc bên nhận dịch vụ. Bạn đang tìm hiểu sâu hơn về các công cụ tài chính như hối phiếu? Hãy bắt đầu cùng Chuyên tài chính ngay tại đây.
I. Hối phiếu là gì?
Hối phiếu (Bill of exchange hay Draft) là công cụ cung cấp tín dụng ngắn hạn, dưới dạng văn bản yêu cầu bên nợ phải thanh toán cho bên hưởng một khoản tiền nhất định vào thời gian cụ thể, hoặc thanh toán ngay khi nhận hối phiếu.
Sau khi hối phiếu được các bên ký chấp nhận, nó có khả năng thương lượng và có thể chiết khấu (bán với giá thấp hơn mệnh giá) theo lãi suất ngắn hạn trên thị trường.
Hối phiếu có nhiều loại như hối phiếu trả ngay (sight bill) và có kỳ hạn (time bill), hối phiếu trơn (clean bill) và kèm chứng từ (documentary bill), đích danh (restrictive bill), theo lệnh (to order bill), vô danh (bear bill), thương mại (commercial bill) và ngân hàng (banking bill)…
Tìm hiểu về khái niệm hối phiếu
Thời hạn tối đa của hối phiếu là 06 tháng. Tín phiếu kho bạc do Chính phủ phát hành để đáp ứng nợ ngắn hạn cũng là một dạng hối phiếu.
II. Ý nghĩa và chức năng của hối phiếu
Ý nghĩa của hối phiếu:
Hối phiếu là phương tiện thanh toán phổ biến trong xuất nhập khẩu và gắn liền với các phương thức thanh toán quốc tế như L/C hay ủy thác thu.
Hối phiếu cũng như một công cụ lưu thông tín dụng, có thể được chiết khấu tại ngân hàng, chuyển từ người này sang người khác, và giao dịch như một loại hàng hóa trên thị trường tiền tệ.
Chức năng của hối phiếu:
Là phương tiện thanh toán trong các giao dịch mua bán, giúp người bán thu được tiền từ người mua;
Là phương tiện đảm bảo vì nó có giá trị, nên có thể cầm cố, thế chấp hoặc mua bán;
Cung cấp tín dụng hữu hiệu trong việc cung ứng tín dụng thương mại hay tín dụng ngân hàng.
Hối phiếu là khái niệm quan trọng và thường gặp trong thị trường tài chính ngày nay
III. Đặc điểm của hối phiếu
Tính trừu tượng vì trong hối phiếu không ghi rõ chi tiết quan hệ tín dụng và nguyên nhân phát sinh, điều này không ảnh hưởng đến hiệu lực pháp lý của nó;
Tính bắt buộc là tính chất bắt buộc trả tiền, người ký phát phải thanh toán đúng nội dung ghi trên hối phiếu, không được dùng lý do cá nhân để từ chối, trừ khi hối phiếu vi phạm các quy định luật pháp;
Tính lưu thông vì trong thời gian còn hiệu lực, hối phiếu có thể chuyển nhượng một hoặc nhiều lần.
Các đặc điểm cốt lõi của hối phiếu
IV. Vai trò của hối phiếu
Trong mua bán, đặc biệt là ở tầm quốc tế, sự ra đời của hối phiếu giúp giảm thiểu rủi ro khi người mua phải mang theo quá nhiều tiền mặt để thanh toán hàng hóa.
Nhờ tính chất bắt buộc của hối phiếu, người bán không cần tốn nhiều thời gian trong việc đòi nợ, và người mua phải thanh toán nợ theo quy định, trừ khi hối phiếu không phù hợp với tiêu chuẩn Hiệp ước quốc tế.
V. Cách hình thành hối phiếu
Hình thức ban đầu của hối phiếu là chứng chỉ nhận nợ, được các thương gia Ý tạo ra vào thế kỷ XII để sử dụng trong giao dịch thương mại.
Chứng chỉ này như một lời hứa thanh toán cho người sở hữu, trong nước dùng nội tệ, nước ngoài dùng đồng tiền địa phương.
Đến thế kỷ XIV, hối phiếu đòi nợ ra đời.
Từ thế kỷ XVI, hối phiếu trở nên phổ biến khi có thể chuyển nhượng được trong cả thương mại nội địa lẫn quốc tế.
Các hội nghị quốc tế đã thông qua nhiều Hiệp ước liên quan tới hối phiếu, đến Đại hội đồng Liên hợp quốc lần thứ 43 ngày 09/12/1988, hối phiếu chính thức được quốc tế công nhận.
Lịch sử và quá trình phát triển của hối phiếu
VI. Nội dung của hối phiếu
Nội dung bạn cần biết trên hối phiếu
1, Tiêu đề hối phiếu:
Ghi chữ Hối phiếu, Bill of Exchange, Exchange hoặc Draft. Ngôn ngữ ở tiêu đề sẽ quyết định toàn bộ nội dung của hối phiếu thống nhất theo ngôn ngữ đó.
2, Số hối phiếu, ngày tháng phát hành, địa điểm phát hành hối phiếu
Ngày phát hành phải sau ngày lập hóa đơn hoặc ngày mở L/C và phải nằm trong thời hạn hiệu lực của thư tín dụng.
Địa điểm phát hành hối phiếu phải nằm trong quốc gia của người phát hành.
3, Số tiền và loại tiền:
Ghi rõ số tiền bằng cả số và chữ, kèm loại tiền tệ. Số tiền này không được vượt quá số tiền ghi trong thư tín dụng (L/C) và trong hóa đơn.
4, Người thanh toán hay người trả tiền hối phiếu:
Tên và địa chỉ người trả tiền phải được ghi rõ ở góc dưới bên trái của hối phiếu, sau từ To/Tới.
Trong phương thức nhờ thu, người trả là nhà nhập khẩu; trong phương thức L/C, ngân hàng mở thư tín dụng là người trả.
5, Kỳ hạn trả tiền:
Nếu cần trả ngay thì hối phiếu sẽ ghi “trả ngay khi thấy bản thứ nhất (hai) của…
Hối phiếu này (tại… khi nhìn thấy HÓA ĐƠN ĐẦU TIÊN (THỨ HAI) này);
Nếu thanh toán sau, có nhiều cách ghi tương ứng theo thỏa thuận như:
Trả tiền sau khi xem hối phiếu (… ngày sau khi nhìn thấy…)
Trả tiền sau ngày phát hành (tại… ngày sau ngày phát hành…)
Trả tiền sau ngày ký vận đơn (tại… ngày sau ngày ký vận đơn…)
Trả tiền sau ngày giao hàng (tại… ngày sau ngày giao hàng…)
Hoặc thanh toán vào một ngày cụ thể (vào ngày… của cái…).
6, Người thụ hưởng hối phiếu:
Có thể là chính người phát hành hối phiếu hoặc một người được chỉ định bởi người phát hành, hoặc bất kỳ ai sở hữu hối phiếu thông qua việc mua bán, chuyển nhượng.
7, Người phát hành hối phiếu
Ghi rõ tên, địa chỉ; chữ ký phải là viết tay, mọi dạng chữ ký in, sao chép hay đóng dấu đều không có giá trị pháp lý.
VII. Phân loại hối phiếu cơ bản hiện nay
– Theo thời hạn thanh toán: có hối phiếu trả ngay (hối phiếu nhìn thấy) và hối phiếu có kỳ hạn (hối phiếu kỳ hạn).
Khi nhận được hối phiếu trả ngay, người nợ phải thanh toán ngay cho bên thụ hưởng, không được viện cớ gì.
Hối phiếu có kỳ hạn sẽ nêu rõ ngày thanh toán, người trả tiền sẽ ký chấp nhận vào hối phiếu.
– Theo chứng từ kèm theo: có hối phiếu trơn (hối phiếu không cần chứng từ) và hối phiếu có chứng từ (hối phiếu kèm chứng từ).
Hối phiếu trơn thường sử dụng cho các khoản tiền phạt, bồi thường, phí bảo hiểm, vận tải… mà không cần chứng từ kèm theo.
Hối phiếu kèm chứng từ được phát hành cho người trả tiền kèm theo các chứng từ hàng hóa. Những chứng từ này đi kèm với loại hối phiếu này.
– Theo tính chất chuyển nhượng: có hối phiếu đích danh (hối phiếu cố định), hối phiếu theo lệnh, hối phiếu vô danh (hối phiếu không ghi tên).
Hối phiếu đích danh ghi rõ tên người thụ hưởng nên không thể chuyển nhượng cho người khác.
Hối phiếu theo lệnh là hối phiếu yêu cầu trả theo lệnh của người thụ hưởng; việc chuyển nhượng cần ký vào mặt sau.
Hối phiếu vô danh không ghi rõ người thụ hưởng, ai giữ hối phiếu đó sẽ là người thụ hưởng.
– Theo nhà phát hành: có hối phiếu thương mại và hối phiếu ngân hàng.
Hối phiếu thương mại do người bán phát hành để đòi tiền từ người mua hàng hoặc dịch vụ.
Hối phiếu ngân hàng do ngân hàng phát hành và yêu cầu chi nhánh ngân hàng thanh toán số tiền này cho người thụ hưởng.
– Theo trạng thái chấp nhận gồm hối phiếu chưa chấp nhận và hối phiếu đã chấp nhận.
– Theo loại tiền ghi trên hối phiếu có hối phiếu nội tệ và hối phiếu ngoại tệ.
Hối phiếu nội tệ thường phát hành để tài trợ cho hoạt động kinh doanh trong nước của người phát hành và thụ hưởng.
Hối phiếu ngoại tệ thường dùng cho giao dịch ngoại thương.
Cách thức phân loại hối phiếu hiện tại
VIII. Những đối tượng có mặt trong giao dịch hối phiếu
Các bên liên quan trong hối phiếu:
Người ký phát hối phiếu (drawer) – nhà phát hành hối phiếu, là bên xuất khẩu
Người chịu trách nhiệm thanh toán hối phiếu (drawee) – thông thường là bên nhập khẩu, phải thực hiện việc thanh toán toàn bộ số tiền ghi trên hối phiếu đến người thụ hưởng.
Người thụ hưởng (beneficiary) – người nhận số tiền ghi trên hối phiếu
Người chuyển nhượng (endorser/assignor) có quyền chuyển nhượng quyền thụ hưởng hối phiếu cho bên khác
Người chấp nhận (acceptor) là người đồng ý thanh toán hối phiếu khi tới hạn
Người giữ phiếu (holder hay bearer) là người có quyền thu nhận hối phiếu khi số tiền trên đó được thanh toán.
Người bảo lãnh (avaliseur) cam kết rằng số tiền trên hối phiếu sẽ chắc chắn được trả cho người thụ hưởng.
Tóm lại, hối phiếu được sử dụng phổ biến trong thanh toán xuất nhập khẩu và thường gặp nhất trong các hình thức thanh toán quốc tế như thư tín dụng hoặc uỷ thác thu. Những người có nhu cầu có thể giao dịch hối phiếu trên thị trường tiền tệ như các giấy tờ có giá khác. Chuyên Tài Chính hy vọng rằng thông tin chúng tôi cung cấp sẽ hữu ích. Chúc bạn thành công!
