Tìm Hiểu DeFi: Ứng Dụng Nổi Bật và Cách Tham Gia Hiệu Quả

DeFi, viết tắt từ Decentralized Finance, là thuật ngữ chỉ những dịch vụ tài chính không qua trung gian, dựa trên công nghệ blockchain. Các ứng dụng bao gồm vay mượn, giao dịch, và đầu tư mà không cần đến các ngân hàng truyền thống làm trung gian. DeFi tạo ra cơ hội cho người dân toàn cầu tiếp cận các dịch vụ tài chính một cách tự do, dễ dàng và minh bạch.

Cùng chuyentaichinh tìm hiểu rõ hơn về ứng dụng DeFi này qua bài viết dưới đây nhé.

DeFi là gì?

DeFi là hệ thống tài chính phi tập trung ứng dụng công nghệ tiền điện tử và blockchain để quản lý giao dịch. Mục tiêu của DeFi là dân chủ hóa tài chính bằng cách thay thế các tổ chức truyền thống bằng quan hệ ngang hàng, cung cấp đầy đủ dịch vụ tài chính, từ vay, thế chấp đến giao dịch tài sản.

DeFi cho phép người dùng tự kiểm soát tài sản mà không cần qua các cơ quan trung gian như ngân hàng, hướng tới một nền tài chính mở.

DeFi quản lý giao dịch dựa trên công nghệ blockchain

Được khai sinh từ năm 2018, nhưng DeFi chỉ thực sự thu hút sự chú ý từ năm 2020, mở đường cho các dịch vụ tài chính trực tuyến, nơi giá trị chủ yếu do người dùng nắm giữ và hoạt động hoàn toàn qua internet.

Tính năng của DeFi

DeFi có thể coi là ứng dụng quan trọng nhất của blockchain, nhờ vào các lợi thế của công nghệ này, như:

Loại bỏ trung gian tài chính: Người dùng DeFi không cần phụ thuộc vào ngân hàng hay tổ chức tài chính để kiểm soát tiền của họ. Tranh chấp có thể được giải quyết theo cách thức đã ghi trong hợp đồng.

Hợp đồng thông minh (Smart Contract): Hợp đồng thông minh dựa trên mã code trên blockchain để tự động thực hiện mà không cần sự can thiệp của con người, loại bỏ bên thứ ba và đảm bảo độ chính xác và tốc độ.

Tiết kiệm chi phí: Không phải trả phí cho bên trung gian, giảm chi phí cho nhân sự thực hiện hợp đồng.

Tính tự chủ: Một khi tham gia DeFi, các bên chỉ cần tuân thủ các điều khoản trong Smart Contract, đảm bảo an toàn và bảo mật cũng như công bằng cho các bên.

Ứng dụng của DeFi

Tài chính phi tập trung ứng dụng trong nhiều lĩnh vực, mở ra những cơ hội mới so với hệ thống truyền thống. Một số ứng dụng phổ biến bao gồm:

Sàn giao dịch phi tập trung (DEX): Người dùng có thể giao dịch tài sản kỹ thuật số trực tiếp giữa các ví người dùng qua Smart Contract mà không cần trung gian.

DeFi được ứng dụng rộng rãi trong thị trường tài chính

Bảo hiểm phi tập trung: Các dịch vụ như bảo hiểm hợp đồng thông minh, bảo hiểm ví tiền mã hóa, bảo hiểm vay… bảo vệ người dùng trước rủi ro kỹ thuật và tài chính, đảm bảo xử lý và thanh toán minh bạch.

Sản phẩm phái sinh: Đây là những giao dịch mà giá trị phụ thuộc vào…

biến động của tài sản cơ sở, có thể là token hoặc tiền điện tử. Người sử dụng không nắm giữ hay trao đổi trực tiếp các đồng tiền này mà thực hiện giao dịch dựa trên giá trị của chúng. Điều này giúp giảm thiểu rủi ro khi giá cả biến động thông qua giao dịch phái sinh trên DeFi.

Stablecoins phi tập trung là các đồng tiền ổn định: Chúng được thiết kế để duy trì giá trị không đổi, thường neo vào giá trị của tài sản khác như tiền tệ fiat (USD, EUR), kim loại quý (vàng), hoặc hàng hóa (dầu), nhằm hạn chế sự biến động giá. Khi tài sản có giá trị ổn định, tiền điện tử cũng giữ được giá trị ổn định.

Bản chất của DeFi – Tài chính phi tập trung

DeFi vận hành trên hạ tầng blockchain, tận dụng tối đa các đặc tính và lợi ích mà công nghệ này mang lại, bao gồm:

Tính phi tập trung: DeFi không chịu sự kiểm soát hay can thiệp từ bên thứ ba. Các giao dịch trên blockchain được thực hiện nhờ mã lập trình sẵn trong Smart Contract.

Tính phân tán: Thông tin giao dịch được xác thực và lưu trữ trên hệ thống của các node toàn cầu, đảm bảo tính chính xác và bảo mật.

Tính minh bạch: Mọi dữ liệu giao dịch được công khai, ai cũng có thể truy cập và kiểm tra.

Tính mở và không cần cấp phép: Người dùng có thể truy cập dịch vụ hoặc tạo ứng dụng DeFi mà không cần đăng ký thông tin cá nhân.

Tính ẩn danh: Người dùng chỉ cần chia sẻ địa chỉ ví, không cần xác minh danh tính qua KYC như trong mô hình tập trung, bảo đảm quyền riêng tư.

Tính tự quản: Người dùng có toàn quyền kiểm soát tài sản và ví tiền điện tử của mình thông qua private key được mã hóa.

Các thành phần của DeFi

dApp – Ứng dụng phi tập trung trong DeFi thường phát triển và hoạt động trên hạ tầng của các blockchain Layer 1. Những ứng dụng này cung cấp đa dạng dịch vụ, tạo thành hệ sinh thái DeFi trên blockchain.

Các thành phần chính của DeFi gồm:

Stablecoin: Loại tiền điện tử giảm thiểu rủi ro biến động giá bằng cách neo giá trị vào tài sản ổn định như fiat, hàng hóa (vàng, bạc) hoặc tiền điện tử khác.

Lending & Borrowing: Nền tảng vay và cho vay tiền điện tử, giúp đầu tư hiệu quả và thu hút thanh khoản.

DEX (Sàn giao dịch phi tập trung): Cho phép người dùng trao đổi, swap, cung cấp thanh khoản với tài sản tiền điện tử.

Wallet: Ví lưu trữ coin/token/NFT, chuyển, nhận và theo dõi số dư. Có public key (địa chỉ ví) và private key đảm bảo quyền kiểm soát tài sản.

Derivatives: Phái sinh là hợp đồng tài chính dựa trên giá trị tương lai của tiền điện tử, gồm Perpetual, Options và Synthetic.

Launchpad: Nền tảng hỗ trợ ra mắt dự án mới qua phát hành và bán token với giá ưu đãi, là hình thức kiếm lợi nhuận hiệu quả.

Bridge: Cầu nối cho phép chuyển coin/token hay dữ liệu giữa các blockchain khác nhau.

Layer 1, blockchain layer 2, sidechain…

Liquid Staking: Đây là giao thức cho phép bạn stake coin/token để nhận về các LST (Liquid Staking Token) và từ đó kiếm lời. Ngoài APY từ staking, LST còn có thể mua bán, cho vay và sử dụng như tài sản thế chấp trên các nền tảng khác.

Identity: Các dự án này hỗ trợ xác thực và lưu trữ thông tin danh tính cho người dùng. Một số phân nhánh nhỏ trong lĩnh vực này gồm: Name Service, Identity Aggregator…

Insurance: Các nền tảng này cung cấp dịch vụ bảo hiểm nhằm bảo vệ tài sản tiền điện tử cho người sử dụng.

DAO (Decentralized Autonomous Organization): Những tổ chức tự trị phi tập trung này được lập trình để hoạt động độc lập mà không cần sự can thiệp của con người.

Những rủi ro và hạn chế của DeFi

DeFi là một hiện tượng mới mang theo nhiều rủi ro. Như một sự cải tiến gần đây, tài chính phi tập trung chưa chịu áp lực dài hạn hay mở rộng. Thêm vào đó, chính quyền các quốc gia đang xem xét kỹ lưỡng hệ thống và tiến tới xây dựng các quy định.

Những rủi ro và hạn chế mà DeFi phải đối mặt

Một số rủi ro của DeFi

Thiếu biện pháp bảo vệ người tiêu dùng

DeFi phát triển mạnh mẽ mà không có các quy chế chặt chẽ. Điều này có nghĩa người dùng có thể gặp khó khăn nếu giao dịch gặp sự cố. Trong tài chính truyền thống, luật pháp buộc các ngân hàng phải duy trì dự trữ vốn để đảm bảo sự ổn định, điều này chưa có trong DeFi.

Dễ bị tin tặc tấn công

Dù blockchain gần như bất biến, nhưng các phần khác của DeFi dễ bị tấn công, có thể gây mất mát tiền bạc. Các trường hợp sử dụng tiềm năng của tài chính phi tập trung phụ thuộc vào hệ thống phần mềm dễ bị tin tặc tấn công.

Tài sản thế chấp

Tài sản đảm bảo là vật có giá trị dùng để đảm bảo khoản vay. Khi vay thế chấp, khoản vay được thế chấp bằng căn nhà mua. Gần như tất cả giao dịch cho vay DeFi yêu cầu tài sản thế chấp ít nhất 100% giá trị khoản vay, nếu không muốn nói là nhiều hơn. Yêu cầu này giới hạn nhiều đối tượng đủ điều kiện vay DeFi.

Yêu cầu về khóa riêng

Người dùng cần bảo mật ví bằng khóa riêng, là mã dài và chỉ chủ ví biết. Nếu mất khóa riêng, chủ sở hữu sẽ không thể truy cập tiền. Hiện chưa có cách nào để khôi phục khóa bị mất.

Mặt hạn chế của DeFi

Khả năng mở rộng thấp, chi phí giao dịch cao và thời gian xử lý lâu.

Thanh khoản kém hơn CeFi do CeFi có bảo đảm trung gian, trong khi DeFi không qua trung gian. Các dự án DeFi mới thường đối mặt với vấn đề thanh khoản thấp.

Hiệu quả sử dụng vốn không cao: Dù hệ sinh thái DeFi giúp tối ưu hóa vốn, nhưng phần lớn tài sản trong các dApp vẫn khó sử dụng tối ưu.

Thiết kế tokenomics không hợp lý: Các dự án DeFi thường lạm dụng phần thưởng (incentive)

Các dự án DeFi thường tìm cách thu hút người dùng, nhưng nhiều khi lại không phát triển bền vững và không mang lại giá trị thực sự cho người sở hữu token.

Mô hình kinh doanh thiếu tính bền vững: Nhiều dự án DeFi ra đời theo xu hướng với thời gian chuẩn bị chỉ từ 1-2 tháng và nhanh chóng tàn lụi do thiếu một lộ trình phát triển hợp lý.

So sánh DeFi và CeFi

CeFi (Centralized Finance) là hệ thống tài chính tập trung truyền thống, trong đó các thành phần và công cụ tài chính đều do các trung gian như ngân hàng hoặc sàn giao dịch quản lý, chịu sự giám sát của chính phủ và các cơ quan nhà nước.

Hệ thống tài chính tập trung có một đơn vị trung gian với quyền lực tập trung, kiểm soát mọi hoạt động. Trong khi đó, DeFi loại bỏ trung gian này thông qua tính minh bạch và phi tập trung của blockchain. Các ngân hàng và chính phủ được thay thế bằng blockchain phi tập trung, và tiền tệ truyền thống bằng token.

DeFi cho phép người dùng tiếp cận dịch vụ tài chính mọi lúc, mọi nơi miễn là có kết nối Internet.

Sự khác biệt giữa hai mô hình tài chính này được tóm tắt như sau:

Hướng dẫn cách tham gia thị trường DeFi

Thiết lập ví tiền điện tử

Trước tiên, hãy thiết lập một ví tiền điện tử tương thích với các ứng dụng DeFi, chẳng hạn như Ví Coinbase hoặc ví dApp Coinbase. Ví của bạn sẽ là cổng kết nối đến web3 và hệ sinh thái dApp như ứng dụng DeFi. Nếu bạn đang đọc nội dung này qua trình duyệt dApp Coinbase, bạn đã hoàn tất thiết lập.

Xu hướng đầu tư trên DeFi ngày càng mở rộng

Khi ví đã được thiết lập, bạn cần nạp một số tiền điện tử vào đó. Nếu bạn có tài khoản trên sàn giao dịch Coinbase, bạn có thể dễ dàng liên kết với Ví Coinbase để chuyển tiền điện tử một cách an toàn. Ví dApp Coinbase nằm trong ứng dụng chính của Coinbase, cho phép tài trợ trong ứng dụng thuận tiện.

Bạn có thể chuyển tiền điện tử từ các địa điểm khác ngoài Coinbase bằng cách sử dụng địa chỉ ví công khai của bạn. Để tìm địa chỉ này, hãy nhấn vào biểu tượng mã QR trong ứng dụng di động hoặc tiện ích mở rộng của trình duyệt.

Khi ví của bạn đã nạp các loại tiền điện tử mà bạn chọn (có hàng nghìn tùy chọn tương thích với Coinbase), bạn đã sẵn sàng để khám phá dApp đầu tiên của mình.

Truy cập ví

Một cách dễ dàng để truy cập dApp web3 là thông qua Coinbase, bằng Ví Coinbase, tiện ích mở rộng của Ví Coinbase hoặc trình duyệt dApp trên Coinbase.

Với Ví Coinbase, nhấn vào biểu tượng trung tâm ở cuối màn hình để mở trình duyệt web tích hợp. Sau đó nhập URL của dApp mà bạn muốn truy cập. Đối với người dùng Google Chrome, tiện ích mở rộng Ví Coinbase có thể được tải xuống từ Cửa hàng Chrome trực tuyến và kết nối ví của bạn với bất kỳ dApp nào bạn muốn truy cập.

Với ứng dụng Coinbase, chỉ cần nhấp vào biểu tượng Trình duyệt ở cuối màn hình để mở trình duyệt tích hợp và bắt đầu khám phá dApp.

Bắt đầu với các hoạt động đầu tư trên DeFi

Thế giới DeFi có thể nhanh chóng trở nên phức tạp. Dưới đây là một số ứng dụng phổ biến bạn có thể bắt đầu:

Cho vay: Gửi tiền điện tử vào “nhóm cho vay” để có thể vay từ những người dùng khác đã gửi tài sản của họ làm tài sản thế chấp. Người cho vay có thể kiếm tiền lãi bằng cách cung cấp tính thanh khoản cho nhóm. Hợp chất là một trong những dApp cho vay phổ biến nhất.

Vay: Sử dụng các dApp như Aave hoặc Hợp chất để vay tiền điện tử bằng số tiền bạn đang nắm giữ. Bạn chỉ cần gửi tài sản thế chấp và vay tiền từ các nhóm cho vay khả dụng.

Cung cấp thanh khoản: Trong DeFi, việc tạo điều kiện giao dịch dựa vào người dùng khác của nền tảng, thông qua các nhóm thanh khoản. Những nhóm này là tổng số tiền của các cặp tiền điện tử được khóa trong một hợp đồng thông minh. Tham gia vào các nhóm thanh khoản bằng cách gửi các phần bằng nhau của một cặp giao dịch, chẳng hạn như AVAX và USDC. Đổi lại, bạn có thể nhận được một phần phí giao dịch dưới dạng mã thông báo thứ ba.

Có nhiều hoạt động trên DeFi giúp nhà đầu tư thu lợi nhuận

Yield Farming: Đây là lĩnh vực rủi ro nhất của DeFi. Nhà cung cấp thanh khoản kiếm được token làm phần thưởng và có thể sử dụng các token đó làm thanh khoản cho các nhóm khác, tạo ra nhiều kênh thu nhập thụ động. PancakeSwap là nền tảng phổ biến cho yield farming trên Chuỗi BNB.

Thế chấp NFT: Nếu bạn sở hữu một NFT có giá trị cao mà không muốn bán nhưng muốn kiếm thanh khoản, sử dụng dApp như NFTfi để gửi NFT đủ điều kiện và nhận khoản vay ngang hàng.

Bảo hiểm DeFi: DeFi vẫn mới và đầy rủi ro tiềm ẩn. Ví dụ, một lỗi hợp đồng thông minh có thể xoá sạch khoản đầu tư. Các nền tảng như Nexus Mutual có thể giúp bảo vệ khỏi một số rủi ro.

Qua bài viết, hy vọng bạn đã hiểu rõ về DeFi và cách tham gia thị trường tài chính phi tập trung. Hãy theo dõi Chuyên Tài Chính để cập nhật những kiến thức tài chính mới nhất.