Trong phân tích cơ bản chứng khoán, chỉ số ROS kết hợp với các chỉ số khác như ROA, ROAA, ROE, ROI giúp nhà đầu tư khám phá và đánh giá doanh nghiệp từ nhiều góc độ để đưa ra quyết định liệu có phải là một doanh nghiệp tiềm năng, đáng để đầu tư hay không. Hãy cùng Chuyên TàiChính tìm hiểu cách tính và ứng dụng ROS trong phân tích chứng khoán một cách chuẩn xác.
I. Chỉ số ROS là gì?
ROS (Return On Sales) là tỷ suất phản ánh lợi nhuận từ doanh thu thuần của doanh nghiệp. Chỉ số này cho thấy trên mỗi đồng doanh thu thuần từ hoạt động kinh doanh sẽ tạo ra bao nhiêu đồng lợi nhuận, hay nói cách khác, lợi nhuận chiếm bao nhiêu phần trăm trên doanh thu.
ROS được thể hiện bằng tỷ lệ phần trăm (%). Mức ROS càng cao phản ánh rằng doanh nghiệp đang hoạt động hiệu quả, khả năng sinh lời và phát triển lớn, là lựa chọn đáng để đầu tư.
Ví dụ: ROS = 30% nghĩa là cứ 10 đồng doanh thu thuần sẽ thu về 3 đồng lợi nhuận cho doanh nghiệp.
Chỉ số ROS được áp dụng trong phân tích cơ bản
Doanh thu được xem xét là doanh thu thuần (từ các hoạt động bán hàng và dịch vụ), sau khi trừ đi các khoản thuế và toàn bộ chi phí vốn.
Chỉ tiêu này giúp đánh giá doanh nghiệp quản lý và kiểm soát chi tiêu trong kỳ có hiệu quả hay không.
II. Ý nghĩa của ROS trong thị trường chứng khoán
Trong phân tích chứng khoán, các nhà đầu tư theo trường phái đầu tư giá trị chú trọng đến chỉ số ROS vì nó cho biết doanh nghiệp có kinh doanh và quản lý hiệu quả không, có sinh ra lợi nhuận tốt không…
Lợi tức trả cổ đông được trích từ lợi nhuận sau thuế, do đó nhà đầu tư nắm cổ phiếu công ty kỳ vọng ROS cao để cổ tức cũng cao.
Khi chỉ số ROS tăng qua các kỳ, chứng tỏ lợi nhuận trên tổng doanh thu tăng, cổ đông sẽ nhận được nhiều hơn.
Chỉ số ROS cũng giúp đánh giá cách doanh nghiệp sử dụng chi phí cho hoạt động kinh doanh. Nếu ROS tăng nhưng cổ tức không tăng, công ty có thể đang tái đầu tư hoặc mở rộng quy mô. Ngược lại, cổ tức tăng nhanh hơn doanh thu cho thấy doanh nghiệp không tập trung phát triển hoạt động.
Chỉ số ROS phản ánh hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp
Đối với nhà quản trị, ROS được dùng để đánh giá hiệu quả kinh doanh và quản lý chi phí để có những điều chỉnh phù hợp.
Khi ROS cao, chứng tỏ doanh nghiệp làm tốt cả việc phát triển thị trường, tăng doanh thu và tối ưu chi phí, hấp dẫn với nhà đầu tư.
Chỉ số lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu (EPS – earn per share) liên quan trực tiếp đến ROS. ROS càng cao thì EPS càng cao, đồng nghĩa với việc…
Khi sở hữu mỗi cổ phiếu, nhà đầu tư càng có cơ hội gia tăng lợi nhuận nhiều hơn.
Doanh nghiệp có chỉ số ROS cao thường phản ánh hoạt động hiệu quả, quản trị tốt, tiềm năng sinh lời vững chắc và khả năng phát triển mạnh trong tương lai. Vì vậy, nhà đầu tư thường chú ý đến các công ty có chỉ số ROS vượt trội.
III. Chức năng của chỉ số ROS
Chỉ số ROS chủ yếu thể hiện mức độ hiệu quả và khả năng sinh lời của hoạt động kinh doanh trong doanh nghiệp. Nhà đầu tư có thể phân tích số liệu ROS của doanh nghiệp như sau:
– Đánh giá ROS âm hay dương:
Nếu ROS âm, điều đó có nghĩa là doanh nghiệp đang hoạt động thua lỗ.
Ngược lại, nếu ROS dương, doanh nghiệp đang có lãi.
Vì doanh thu thuần luôn dương, ROS âm hoặc dương phụ thuộc vào lợi nhuận sau thuế. Với những công ty mới thành lập, doanh thu còn hạn chế và chi phí đầu vào cao có thể khiến ROS âm. Tuy nhiên, nếu công ty hoạt động đã lâu mà ROS vẫn âm, cần xem xét lý do.
Những doanh nghiệp có chỉ số ROS cao thường thu hút sự chú ý của các nhà đầu tư
Thông thường, ROS âm phản ánh hoạt động không hiệu quả trừ khi doanh nghiệp đang ở giai đoạn đầu hoặc đang thực hiện chiến lược mở rộng thị trường.
– Quan sát ROS tăng hay giảm
Cần phân tích và so sánh chỉ số ROS qua các giai đoạn để thấy xu hướng tăng hay giảm. Nếu ROS giảm trong khi doanh thu vẫn tăng, điều này cho thấy chi phí đang vượt quá lợi ích thu được.
Chỉ số ROS bao nhiêu là tốt? Do mỗi ngành có đặc thù riêng, cần so sánh ROS của công ty với trung bình ngành và các công ty cùng ngành nghề, quy mô và mô hình kinh doanh khác để có cái nhìn chính xác nhất.
IV. Cách tính chỉ số ROS đơn giản
Dữ liệu để tính toán ROS thường lấy từ “Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh” của doanh nghiệp, bao gồm các chỉ tiêu như doanh thu thuần, các khoản thu chi, thuế, nợ phải trả, lợi nhuận sau thuế…
Công thức tính ROS là lấy lợi nhuận sau thuế chia cho doanh thu thuần rồi nhân với 100%. Công thức cụ thể như sau:
ROS = ( Lợi nhuận sau thuế / Doanh thu ) x 100%
Trong đó:
Doanh thu thuần = Doanh thu bán hàng, cung cấp dịch vụ – Các chi phí và giảm trừ doanh thu.
Lợi nhuận sau thuế = Lợi nhuận trước thuế – Chi phí thuế của doanh nghiệp.
Lợi nhuận trước thuế = Tổng lợi nhuận gộp về bán hàng, cung cấp dịch vụ + Lợi nhuận thuần từ kinh doanh.
Ngoài ra, có thể sử dụng công thức sau để tính ROS:
ROS = ( Tổng doanh thu – Tổng chi phí ) / Tổng doanh thu
ROS > 0: Doanh nghiệp có lãi.
ROS < 0: Hoạt động kinh doanh bị lỗ.
Nếu ROS tăng so với kỳ trước: Hoạt động kinh doanh đang tiến triển tốt.
Không nên áp dụng ROS một cách tuyệt đối mà cần tìm hiểu nguyên nhân tăng giảm của nó. Nên kết hợp với các chỉ số khác để có phân tích đầy đủ.
V. Tương quan giữa ROS và các chỉ số ROA, ROE, ROI
Bên cạnh ROS, cần dùng thêm các chỉ số như ROA, ROI, ROE để đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp.
Cả ba chỉ số đều liên quan đến doanh thu doanh nghiệp (R – Return). ROA và ROE dựa vào tài sản hiện hữu, còn ROS dựa trên kết quả kinh doanh thực tế.
ROS tăng đồng thời với ROA và ROE
1. Quan hệ giữa ROS và ROA
Chỉ số ROA phản ánh mức độ sinh lợi từ các hoạt động kinh doanh so với tài sản hiện có của doanh nghiệp, cho thấy mức lợi nhuận nhận được trên mỗi đồng vốn.
ROA = Lợi nhuận ròng/ Tổng tài sản
Có thể sử dụng ROAA để tính dựa trên tài sản trung bình trong giai đoạn thay vì đầu hoặc cuối kỳ.
ROA cao thể hiện khả năng tăng lợi nhuận sau thuế, cho thấy doanh nghiệp kiểm soát chi phí rất tốt. Ngược lại, ROA giảm là dấu hiệu lợi nhuận thu về không đủ bù đắp vốn đầu tư. Chỉ số này có xu hướng tăng giảm cùng với ROS.
2. Tương quan giữa ROS và ROE
ROE đo mức độ lợi nhuận so với vốn chủ sở hữu, thể hiện hiệu quả sử dụng vốn và sự ổn định của doanh nghiệp so với các đối thủ cùng ngành.
Chỉ số ROS và ROE có mối quan hệ tương đương. Khi ROS tăng, ROE thường cũng tăng, cho thấy hoạt động doanh nghiệp rất tốt. Ngược lại, khi ROS giảm, cần xem xét lý do giảm cùng với ROE.
3. Mối liên hệ giữa ROS và ROI
Hai chỉ số này thường bị nhầm lẫn nhưng thực tế ROI liên quan đến lợi nhuận từ đầu tư, còn ROS phản ánh hiệu quả kinh doanh. Mặc dù không liên quan trực tiếp, cả hai đều là những chỉ số quan trọng để nhà đầu tư xem xét khi đánh giá doanh nghiệp trước khi đưa ra quyết định đầu tư.
Nếu ROI > 0, điều này cho thấy chi phí đầu tư thấp hơn doanh thu, doanh nghiệp đang sinh lời từ đầu tư. Ngược lại, ROI < 0 biểu thị doanh thu không đủ bù đắp chi phí, dẫn đến lỗ.
Cần đối chiếu ROS với các doanh nghiệp có cùng quy mô và ngành nghề
VI. Phương pháp đánh giá chính xác chỉ số ROS
Sau khi tính toán chỉ số ROS cho doanh nghiệp, cần đánh giá chỉ số này là cao hay thấp, và nếu nó đang ở mức độ tốt.
Để xác định chỉ số ROS thế nào là tốt hãy xem xét tỷ lệ ROS trung bình trong cùng ngành hoặc nhóm lĩnh vực. Những ngành nghề đòi hỏi chi phí cao thường có ROS thấp hơn so với những ngành có chi phí đầu tư ít.
Ngoài ra, cần xác định rõ lý do tăng hay giảm của ROS. Nếu ROS tăng là do doanh thu tăng và chi phí giảm dẫn đến lợi nhuận cao hơn thì rất tích cực. Tuy nhiên, đôi khi ROS âm cũng không hẳn là tiêu cực nếu chiến lược của công ty là mở rộng thị phần. Trong khi đó, nếu chiến lược nhằm tối đa hóa lợi nhuận thì ROS có thể đạt tối đa.
Nếu xem ROS độc lập, một công ty mạnh mẽ thường có ROS > 10%. Thông thường, cần từ 3 đến 5 năm hoạt động để đạt được ROS tăng trưởng ổn định. Nếu sau khoảng thời gian này, ROS không tăng thì có thể cách tổ chức hoặc hoạt động kinh doanh chưa hiệu quả.
Để đánh giá tiềm năng của doanh nghiệp, nhà đầu tư cần kết hợp nhiều chỉ số khác nhau trong phân tích và luôn cập nhật thông tin từ thị trường. Hãy theo dõi Chuyên Tài Chính để nắm bắt các phương pháp phân tích và đầu tư chứng khoán hiệu quả.
