“Ký ức có thể phai nhạt nhưng trang sổ thì luôn rõ ràng” – Đây là câu nói thể hiện cách quản lý tài chính cá nhân đặc trưng của người Nhật.
Phần lớn người Nhật đều sử dụng một cuốn sổ Kakeibo để ghi chép chi tiết mọi khoản thu chi hàng ngày, giúp họ theo dõi và cân đối chi tiêu một cách hiệu quả, từ đó nhanh chóng đạt được những mục tiêu tài chính mong muốn. Hôm nay, Chuyên Tài Chính sẽ giới thiệu đến bạn phương pháp Kakeibo để áp dụng trong việc quản lý tài chính cá nhân.
I. Phương pháp Kakeibo – Cách tiết kiệm tiền của người Nhật
Kakeibo trong tiếng Nhật là sổ cái tài chính gia đình, được nữ nhà báo Hani Motoko sáng tạo vào năm 1904. Khi nhà văn Fumiko Chiba ra mắt cuốn “Kakeibo: Nghệ thuật tiết kiệm tiền của người Nhật” năm 2018, phương pháp quản lý tài chính này đã trở nên phổ biến trên toàn thế giới.
Phương pháp Kakeibo không yêu cầu công nghệ cao, chỉ cần một cuốn sổ để viết tay tất cả các khoản thu chi, sau đó tự suy ngẫm, nhận xét và điều chỉnh thói quen chi tiêu sao cho phù hợp với khả năng tài chính cá nhân.
Kakeibo hướng bạn đến việc sống chậm lại, giúp bạn hiểu rõ hơn mối quan hệ với tiền bạc và nhấn mạnh sự quan trọng của việc viết tay như một cách suy ngẫm, quan sát thói quen chi tiêu và dần kiểm soát chúng theo ý muốn.
Vậy Kakeibo có điểm nào khác biệt so với các phương pháp khác?
Sự tối ưu của phương pháp Kakeibo trong quản lý tài chính cá nhân
Trước hết, nó tiện dụng. Chỉ cần bút và sổ là bạn đã có thể bắt đầu theo dõi chi tiêu của mình. Theo một số nghiên cứu, việc ghi chép thủ công có thể cải thiện trí nhớ, là một quá trình suy ngẫm và thiền định.
Kế đến, hệ thống phân loại danh mục của Kakeibo giúp bạn xem xét sau mỗi lần mua hàng. Bạn sẽ có cơ hội cân nhắc lại xem chi tiêu của mình phản ánh giá trị gì và đâu là ưu tiên của bạn.
Cuối cùng, khi bạn quyết định mua sắm một vật dụng không cần thiết, bạn sẽ suy nghĩ kỹ càng hơn, giúp bạn trở thành người tiêu dùng thông thái thay vì tiêu xài vô tội vạ.
II. Cách thức hoạt động của phương pháp Kakeibo
Quy trình thực hiện phương pháp Kakeibo của người Nhật
Phương pháp Kakeibo hoạt động bằng cách thiết lập ngân sách cho từng hạng mục chi tiết vào đầu mỗi tháng, dựa trên thu nhập và dự kiến chi tiêu, đồng thời xác định khoản tiết kiệm mong muốn. Trong tháng, bạn ghi chép chi tiêu hàng ngày, để cuối tháng đánh giá và điều chỉnh ngân sách hoặc hành vi cho tháng tới, cho đến khi đạt được mục tiêu.
Vào đầu mỗi tháng, bạn dự thảo ngân sách với thu nhập dự kiến và chi tiêu cố định, đồng thời đặt ra mục tiêu tiết kiệm. Tương tự như viết nhật ký, hãy ghi lại chi tiết từng khoản chi, dù nhỏ nhất.
Trong sổ Kakeibo, bạn nên phân loại chi tiêu thành 4 nhóm:
- Nhu cầu thiết yếu, tức là những thứ không thể thiếu để sinh tồn;
- Sở thích, liên quan đến các hoạt động bạn yêu thích;
- Văn hóa và giáo dục, bao gồm chi phí để nâng cao kiến thức văn hóa như mua sách, thăm viện bảo tàng, xem phim, dịch vụ streaming…
- Các khoản không lường trước: sửa chữa, quà tặng, đám cưới, các tình huống khẩn cấp…
Phương pháp này giúp bạn sáng tỏ về cách mình sử dụng tiền bạc. Việc tiết kiệm có ý nghĩa quan trọng đối với bạn, thì sẽ dễ dàng nhận ra những chi tiêu nào đang cản trở mục tiêu của bạn.
Hãy viết ra tất cả những gì bạn đã mua, cuối tháng xem lại để đánh giá tiến trình và xem liệu mục tiêu ban đầu có đạt được không. Điều này cho bạn cơ hội suy nghĩ sâu sắc, và dù chưa hoàn thành ngay thì hãy tự động viên để thực hiện tốt hơn trong những tháng tới.
Dành thời gian đánh giá nỗ lực của mình qua các câu hỏi sau:
– Mình đang có bao nhiêu tiền?
– Mình muốn tiết kiệm bao nhiêu?
– Mình tiêu bao nhiêu và còn lại bao nhiêu?
– Làm thế nào để cải thiện tình hình?
Việc thường xuyên kiểm tra sổ Kakeibo sẽ giúp bạn ý thức sâu sắc hơn về chi tiêu và điều chỉnh ngân sách để đạt mục tiêu tiết kiệm.
III. Phương pháp Kakeibo phù hợp với những ai?
Kakeibo là phương pháp phù hợp cho những ai muốn quản lý tài chính hiệu quả
Phương pháp Kakeibo không giới hạn người dùng, ai cũng có thể áp dụng.
Đối với những người thích sống có kỷ luật, Kakeibo giúp dễ dàng đạt mục tiêu cá nhân.
Với người có ngân sách thiếu nhất quán, Kakeibo đơn giản và linh hoạt giúp bạn tuân thủ kế hoạch tài chính đã đề ra.
Nếu bạn e ngại hay không giỏi trong việc lên kế hoạch, Kakeibo sẽ giúp bạn thay đổi, nhận thức rõ trách nhiệm tài chính, từ đó tự tin và làm chủ thu nhập.
Dành cho người mới tiết kiệm, hãy bắt đầu ghi lại mọi khoản chi dù rất nhỏ, điều này kích thích bạn tích lũy nhiều hơn trong quá trình thực hiện.
IV. Các bước ghi sổ Kakeibo theo phong cách người Nhật
Quy trình ghi chép theo phương pháp Kakeibo như sau:
Bước 1: Ghi lại toàn bộ thu nhập
Thu nhập này bao gồm lương chính, lương ngoài giờ, tiền nợ được trả, lãi đầu tư, lợi nhuận từ tiết kiệm… Tóm lại, tất cả các nguồn thu vào đều cần được thống kê để xác định tổng thu nhập cuối tháng.
Bước 2: Liệt kê các chi phí cố định
Đây là những chi tiêu thiết yếu như tiền thuê nhà, tiền điện nước – những khoản không thể thiếu hàng tháng để duy trì cuộc sống. Hãy tổng hợp để có một con số chính xác.
Sau đó, lấy tổng thu nhập từ bước 1 trừ đi tổng chi phí cố định, bạn sẽ xác định được khoản tiền dư để chuyển sang bước 3.
Bước 3: Phân bổ tiền cho đầu tư hoặc tiết kiệm
Với khoản tiền còn lại từ bước 2, hãy dành ra một phần cho đầu tư hoặc tiết kiệm, thường từ 10% – 20% thu nhập, tùy khả năng tài chính của bạn. Điều chỉnh số tiền này sao cho hợp lý nhất.
Đầu tư có thể giúp tiền của bạn sinh lời thêm, tạo ra lợi nhuận khác, giữ cho dòng tiền luôn chuyển động. Còn tiết kiệm giúp bạn bảo toàn tài sản với lãi suất cố định và có thể sử dụng khi cần thiết.
Bước 4: Ghi chép chi tiêu hàng ngày cụ thể
Số tiền còn lại sau khi trừ khoản tiết kiệm đầu tư sẽ dành cho các nhu cầu hàng ngày, có thể chia thành:
Nhu cầu thiết yếu: ăn uống, đi lại, học tập, internet, vật dụng cá nhân hằng ngày;
Nhu cầu linh hoạt: mua sắm, ăn uống ngoài, xem phim, du lịch, và các hoạt động giải trí khác – những khoản không cần thiết và có thể tiết giảm được;
Nhu cầu phát sinh: chữa bệnh, hiếu hỷ, từ thiện – những chi phí này không thường xuyên nhưng có thể chiếm số tiền lớn.
Việc ghi chép chi tiết có vẻ phức tạp, nhưng rất có ích khi đánh giá lại thói quen tiêu dùng của bạn. Qua những con số này, bạn sẽ biết mình đã tiêu dùng hợp lý hay chưa, và những khoản nhỏ cộng dồn có thể khiến bạn ngạc nhiên.
Theo dõi chặt chẽ các khoản thu chi giúp bạn hiểu rõ hơn về nhu cầu của cuộc sống, từ đó điều chỉnh để tiết kiệm nhiều hơn, nâng cao thu nhập và giảm thiểu chi phí không cần thiết.
Bước 5: Cuối tháng tính toán tổng chi tiêu
Kết thúc tháng, hãy tính tổng số tiền đã chi để xem liệu có vượt kế hoạch đề ra ban đầu hay không.
Những khoản chi vượt ngân sách, nhất là những mục không thiết yếu, cần được hạn chế. Tháng tiếp theo, cần cam kết theo đúng kế hoạch tài chính đã ghi trong Kakeibo và có biện pháp cải thiện.
V. Những lưu ý khi áp dụng phương pháp quản lý tiền Kakeibo của người Nhật
Một vài điểm cần ghi nhớ khi sử dụng phương pháp Kakeibo:
- Lưu giữ cẩn thận mọi hoá đơn để việc ghi chép chính xác hơn;
- Kiên trì ghi nhận chi tiêu hàng ngày để tránh sai sót;
- Dù thu nhập thế nào, vẫn nên có kế hoạch quản lý tài chính để tiền bạc được sử dụng sao cho tối ưu nhất.
VI. Cách thực hiện sổ tay Kakeibo hiệu quả
Bí quyết áp dụng cách tiết kiệm của người Nhật hiệu quả
Một vài mẹo sử dụng sổ tay Kakeibo khi chi tiêu mà bạn có thể thử:
1. Quy tắc 10 giây
Trước khi mua đồ thiết yếu, hãy lập danh sách tại nhà. Nếu phát sinh đồ ngoài danh sách khi tới cửa hàng, hãy đếm 10 giây suy nghĩ về nhu cầu đối với món đồ đó; nếu không cần, hãy bỏ qua ngay.
2. Quy tắc 30 ngày
Khi cân nhắc mua một món đắt tiền mà chưa chắc chắn, hãy chờ 30 ngày trước khi quyết định.
Trong thời gian đó, nếu món đồ không thực sự cần thiết thì có lẽ bạn sẽ quên nhu cầu này. Mua sắm chậm lại có thể giúp tránh lãng phí và tiết kiệm cho các mục tiêu lớn hơn như đầu tư hay tích lũy tiền bạc.
3. Luôn dành một khoản dự phòng khẩn cấp
Khoản tiền này để đối phó với những tình huống bất ngờ, tránh việc xoay sở gấp gáp. Những ai theo phương pháp Kakeibo có thể kết thúc tháng với một ít tiền dư.
Hãy tích lũy dù ít, vì tích tiểu thành đại, tiền phòng thân không bao giờ là thừa.
Nhật Bản nổi tiếng về khả năng sắp xếp cuộc sống một cách ngăn nắp. Một bậc thầy tổ chức đã lan tỏa niềm vui toàn cầu thông qua khái niệm wabi-sabi, giúp ta chấp nhận sự không hoàn hảo. Giờ đây, có thể thêm phương pháp tiết kiệm Kakeibo vào tủ kiến thức của bạn để cân bằng tài chính. Hy vọng thông tin từ Chuyên Tài Chính mang lại lợi ích cho bạn. Chúc bạn thành công!
