Đòn bẩy tài chính không đơn giản chỉ là vay mượn để đầu tư. Bạn sẽ làm gì nếu cơ hội đầu tư đến mà bạn lại thiếu vốn? Trong trường hợp đó, sử dụng đòn bẩy tài chính là giải pháp quan trọng để khai thác cơ hội mà không thể thực hiện với số tiền hiện có.
Khi áp dụng một cách hợp lý, đòn bẩy tài chính có thể giúp bạn nhanh chóng đạt được các mục tiêu tài chính, mở rộng quy mô kinh doanh và tăng trưởng tài sản cá nhân. Tuy nhiên, nó cũng có nhiều rủi ro tiềm ẩn, đòi hỏi sự hiểu biết sâu rộng và kỹ năng quản lý tài chính tốt.
Cùng CHUYÊN TÀI CHÍNH tìm hiểu chi tiết đòn bẩy tài chính và những lợi ích, rủi ro đi kèm,..
I. Đòn bẩy tài chính là gì?
Đòn bẩy tài chính là việc sử dụng nợ hoặc vốn vay để thực hiện một khoản đầu tư hay dự án nào đó. Thông thường, nó được dùng để gia tăng vốn chủ sở hữu của một thực thể. Cả nhà đầu tư và công ty đều tận dụng khái niệm này:
- Các nhà đầu tư sử dụng đòn bẩy để gia tăng đáng kể lợi nhuận khả dĩ từ khoản đầu tư của mình, thông qua công cụ như quyền chọn, hợp đồng tương lai và tài khoản ký quỹ.
- Các công ty có thể tận dụng đòn bẩy để tài trợ cho tài sản của mình. Tức là, họ có thể sử dụng vốn vay để đầu tư kinh doanh nhằm đẩy mạnh tăng trưởng, thay vì phát hành cổ phiếu để huy động vốn.
Tìm hiểu về đòn bẩy tài chính trong chứng khoán
II. Ý nghĩa và vai trò của đòn bẩy tài chính
Đòn bẩy tài chính mang những ý nghĩa và vai trò quan trọng như sau:
- Nâng cao lợi nhuận cho cổ đông: Đòn bẩy tài chính là công cụ mạnh giúp các công ty không chỉ gia tăng lợi nhuận mà còn nâng cao lợi nhuận với tốc độ vượt trội so với tăng trưởng vốn cổ phần.
- Xây dựng xếp hạng tín dụng mạnh mẽ: Khả năng quản lý đòn bẩy tài chính không chỉ ở việc vay mượn mà còn thể hiện sự xử lý nợ có trách nhiệm của công ty. Sự thành công trong công việc này có thể nâng cao xếp hạng tín dụng.
- Khai thác lợi thế kinh tế theo quy mô: Một trong những lợi thế của đòn bẩy tài chính là giúp đầu tư vào cơ sở lớn hơn, cho phép công ty tận dụng lợi thế kinh tế theo quy mô bằng cách sản xuất nhiều đơn vị hơn với mức chi phí trung bình thấp hơn.
Đòn bẩy tài chính giúp tăng lợi nhuận nhưng cũng tiềm ẩn rủi ro
- Thúc đẩy dòng tiền tự do: Việc sử dụng nợ một cách chiến lược có thể giải phóng tiền mặt dùng cho nhiều mục đích khác nhau, dù đó là tài trợ cho những lần mua đầu vào thiết yếu, khởi động các dự án mới hay dự phòng cho các tình huống bất ngờ, dòng tiền tự do tăng lên sẽ mang lại sự linh hoạt tài chính cho công ty.
- Ưu đãi về thuế: Các khoản lãi vay được trừ thuế, mang đến sự bảo vệ thuế có giá trị. Lợi ích thuế này không chỉ giảm bớt gánh nặng thuế tổng thể cho công ty mà còn khuyến khích sử dụng nợ thay vì phát hành cổ phiếu trong một số tình huống nhất định.
- Gia tăng lợi thế cạnh tranh: Đòn bẩy tài chính góp phần gia tăng lợi thế cạnh tranh của công ty, giúp họ thực hiện…công đầu tư.
III. Công thức tính đòn bẩy tài chính
Nhà đầu tư có thể sử dụng công thức sau để xác định đòn bẩy tài chính:
Công thức cụ thể để tính toán đòn bẩy tài chính là:
Tỷ lệ nợ : Vốn chủ sở hữu = Đòn bẩy tài chính
Kích thước của đòn bẩy tài chính có thể được tính bằng:
DFL = EBITo/ (EBITo-I)= [Qx(p-v)-F]/[Qx(p-v)-F-I]
Trong đó:
- EBIT: Là lợi nhuận trước thuế và lãi của công ty.
- EPS: Là lợi nhuận trên mỗi cổ phần của công ty.
- F: Là chi phí kinh doanh cố định không bao gồm lãi vay.
- v: Là chi phí biến đổi cho mỗi đơn vị sản phẩm.
- p: Là giá bán ra.
- Q: Là số sản phẩm bán ra của công ty.
Ví dụ minh họa về tính đòn bẩy tài chính
Công ty X kinh doanh sản phẩm Y với tổng vốn 200.000.000 VND. Trong đó, 100.000.000 VNĐ được vay với lãi suất 8%/năm. Năm 2024, công ty dự kiến bán 15.000 sản phẩm với giá 40.000 VND/sản phẩm. Chi phí biến đổi mỗi sản phẩm là 31.000 VND, tổng chi phí cố định là 70.000 VND. Tính đòn bẩy tài chính của công ty X như sau:
I = 100.000.000 x 8% = 8.000.000 VND
F = 70.000.000 VND
v = 31.000 VND
p = 40.000 VND
Q = 15.000 sản phẩm
Tác động của đòn bẩy tài chính với công ty X được tính như sau:
EBITo = 15.000 x (40.000 – 31.000) – 70.000.000 = 65.000.000 VNĐ
DFL= EBITo / (EBITo – I) = 65.000.000 / (65.000.000 – 8.000.000) ≈ 1,14
Với EBIT là 65.000.000 VND, khi Công ty X tăng/giảm 1% lợi nhuận này, tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu sẽ tăng/giảm 1,14%
IV. Lợi ích của đòn bẩy tài chính
Tăng cường lợi nhuận
- Gia tăng tiềm năng sinh lời: Đòn bẩy tài chính cho phép tổ chức hoặc nhà đầu tư sử dụng vốn vay để đầu tư vào các cơ hội có lợi nhuận cao hơn so với chi phí vay. Khi lợi nhuận đầu tư vượt quá lãi suất vay, lợi nhuận tăng trưởng đáng kể.
- Tối ưu hóa nguồn lực tài chính: Sử dụng đòn bẩy thay thế cho việc sử dụng toàn bộ vốn tự có, giúp tận dụng thêm nhiều nguồn vốn khác để đầu tư vào nhiều dự án, tối đa hóa hiệu quả vốn.
Mở rộng quy mô kinh doanh
- Mở rộng sản xuất: Doanh nghiệp có thể huy động vốn để mở rộng nhà máy, mua thiết bị mới, hoặc tăng năng lực sản xuất, giúp gia tăng doanh thu và lợi nhuận.
- Tăng trưởng thị trường: Nhờ đòn bẩy tài chính, doanh nghiệp có thể nhanh chóng mở rộng thị phần, thâm nhập thị trường mới hoặc đầu tư vào các chiến dịch marketing hiệu quả hơn.
Tăng cường khả năng cạnh tranh
- Đầu tư vào nghiên cứu và phát triển (R&D): Với nguồn vốn bổ sung, công ty có thể đầu tư mạnh vào R&D để cải thiện sản phẩm, dịch vụ và công nghệ, tạo lợi thế cạnh tranh trên thị trường.
- Thu hút nhân tài: Đòn bẩy tài chính có thể hỗ trợ doanh nghiệp cải thiện chính sách đãi ngộ, thu hút và giữ chân những nhân tài hàng đầu.
V. Rủi ro của đòn bẩy tài chính
Rủi ro tài chính
- Khả năng trả nợ: Khi sử dụng đòn bẩy, doanh nghiệp phải đối mặt với áp lực trả nợ và lãi suất. Nếu doanh thu không thể chi trả nợ, doanh nghiệp có thể gặp khó khăn tài chính hoặc thậm chí phá sản.
- Rủi ro lãi suất: Nếu lãi suất thị trường tăng, chi phí vay cũng sẽ tăng, dẫn đến lợi nhuận kỳ vọng từ các khoản đầu tư bị giảm.
- Sử dụng vốn vay một cách khôn ngoan.
Rủi ro thị trường
- Thị trường biến động: Thay đổi trên thị trường có thể tác động đến giá trị tài sản và lợi nhuận từ đầu tư. Khi thị trường không thuận lợi, lợi nhuận có thể sụt giảm mạnh, gia tăng nguy cơ thua lỗ.
- Rủi ro cung cầu: Nếu doanh nghiệp không nắm bắt được nhu cầu thị trường hoặc đối mặt với cạnh tranh cao, sản phẩm và dịch vụ có thể không tiêu thụ tốt như mong đợi, dẫn đến doanh thu giảm và khó khăn trong việc trả nợ.
Rủi ro quản lý
- Quản lý không hiệu quả: Sử dụng đòn bẩy tài chính cần sự quản lý chặt chẽ và hiệu quả. Nếu ban lãnh đạo thiếu kinh nghiệm hoặc quản lý không tốt, doanh nghiệp có thể đối mặt với nhiều rủi ro.
- Thiếu kiểm soát nội bộ: Khi doanh nghiệp mở rộng quy mô nhờ đòn bẩy tài chính, các hệ thống kiểm soát nội bộ có thể không thích ứng kịp thời, dẫn đến nguy cơ gian lận hoặc thất thoát tài sản.
VI. 5 đòn bẩy tài chính phổ biến
Có thể tận dụng nguồn tiền của người khác bằng hai cách:
- Vay vốn truyền thống: Doanh nghiệp có thể vay từ ngân hàng hoặc tổ chức tài chính và đầu tư, thanh toán lãi khi đến kỳ. Tuy nhiên, nợ càng nhiều thì nguy cơ phá sản càng cao.
- Phát hành cổ phiếu để huy động vốn từ cổ đông.
Sử dụng ý tưởng của người khác: Chọn lọc và tận dụng ý tưởng của mọi người xung quanh để xây dựng kế hoạch đầu tư thông minh.
Học hỏi từ kinh nghiệm của các nhà đầu tư: Rút ngắn thời gian và tối ưu hóa kết quả đầu tư bằng cách thu thập kiến thức và kinh nghiệm từ những nhà đầu tư khác.
Tận dụng ý tưởng sáng tạo từ người khác để thành công nhanh nhất
Dùng thời gian của người khác: Chủ doanh nghiệp thường tận dụng thời gian của nhân viên để tạo ra nhiều tài sản có giá trị và nhanh chóng hơn so với khi tự mình thực hiện.
Thuê người khác đảm nhiệm công việc: Giao phó các công việc không phù hợp với khả năng hoặc không đủ thời gian để thực hiện cho nhân viên, giúp chủ doanh nghiệp đạt được thành công.
VII. Giải pháp sử dụng đòn bẩy tài chính hiệu quả
Một số giải pháp để tối ưu hóa việc sử dụng đòn bẩy tài chính:
- Chỉ dùng đòn bẩy khi lợi nhuận có thể bù đắp chi phí: Vay tiền kèm theo chi phí, ngoài việc hoàn trả, bạn còn phải trả cả lãi suất.
- Tránh lệ thuộc vào đòn bẩy quá mức: Việc tối ưu hóa đòn bẩy rất hấp dẫn vì tăng lợi nhuận, nhưng cần có dự tính trước cho những biến động không thể kiểm soát ngay cả với đầu tư tốt nhất.
- Có chiến lược rút lui khi cần thiết: Mặc dù đòn bẩy tài chính rất hữu ích, không phải lúc nào cũng áp dụng tốt. Do đó, cần có kế hoạch rõ ràng để từ bỏ đòn bẩy trong trường hợp cần thiết.
Để giảm thiểu rủi ro khi sử dụng đòn bẩy tài chính, nhà đầu tư cần lưu ý: Lợi nhuận cao đi kèm rủi ro lớn, sử dụng đòn bẩy giao dịch khối lượng lớn có thể dẫn đến thua lỗ nếu thị trường biến động. Xác định mức độ rủi ro tồi tệ nhất và theo dõi Chuyên Tài Chính để cập nhật kiến thức đầu tư chứng khoán hữu ích.
