Bạn biết gì về Carry Trade? Cơ chế hoạt động và những rủi ro tiềm ẩn ra sao? Mời bạn cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây của CHUYENTAICHINH.
Chiến lược Carry Trade rất thông dụng trên thị trường tài chính toàn cầu nhưng vẫn còn khá mới mẻ tại Việt Nam. Dù lợi nhuận từ sự chênh lệch lãi suất khá hấp dẫn, chiến lược này cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro. Điển hình là khi Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) quyết định tăng lãi suất vào đầu tháng 8/2024, dẫn đến việc nhiều nhà đầu tư bán tháo khiến thị trường chứng khoán Việt Nam giảm mạnh.
Carry Trade là gì?
Carry trade, hay giao dịch chênh lệch lãi suất, là một chiến lược đầu tư ngoại hối tận dụng sự chênh lệch lãi suất giữa các loại tiền tệ từ các khu vực khác nhau.
Nhà đầu tư sẽ vay tiền bằng loại tiền tệ có lãi suất thấp, sau đó đầu tư hoặc tiết kiệm với loại tiền tệ có lãi suất cao hơn. Khoản lợi nhuận chính là chênh lệch giữa lãi suất vay và lãi suất đầu tư.
Đồng Yên Nhật là đồng tiền được nhiều tổ chức tài chính sử dụng nhờ chính sách lãi suất cực thấp từ 0% đến 0.5%/năm của Chính phủ Nhật từ năm 2005. Điều này thúc đẩy nhiều người vay đồng Yên rồi chuyển sang các ngoại tệ khác để đầu tư hoặc gửi tiết kiệm với lãi cao hơn.
Carry Trade thu lợi nhuận từ chênh lệch lãi suất giữa các tiền tệ
Các quỹ phòng hộ thường vay những đồng tiền có lãi suất thấp như đồng Yên Nhật để đầu tư khắp nơi trên thế giới.
Bloomberg cho biết, công thức sinh lợi từ carry-trade khá đơn giản: vay vốn tại Nhật Bản với lãi suất thấp, sau đó đầu tư vào trái phiếu Mexico với lợi suất hơn 10%, hoặc cổ phiếu Nvidia đang lên giá, thậm chí là bitcoin.
Khi đồng Yên mất giá liên tục hoặc Chính phủ Nhật áp dụng lãi suất âm, chi phí vay bằng Yên còn rẻ hơn, làm tăng lợi nhuận của những giao dịch này.
Đầu tháng 8/2024, BoJ tăng lãi suất khiến nhiều nhà đầu tư lo ngại về suy thoái kinh tế Mỹ, và dẫn đến bán tháo tài sản trên thị trường toàn cầu. Dù tình trạng này chỉ kéo dài ngắn hạn, nhưng nó cho thấy sự mong manh của giao dịch Carry Trade.
Cơ chế hoạt động của Carry Trade
Cách hoạt động của Carry Trade là sử dụng tiền vay từ nơi có lãi suất thấp để đầu tư nơi có lãi suất cao, cụ thể:
- Vay tiền với lãi suất thấp: Nhà đầu tư vay tiền từ quốc gia như Nhật Bản hoặc Thụy Sĩ nơi lãi suất rất nhỏ.
- Đầu tư vào tài sản lãi suất cao: Chuyển số tiền đó sang quốc gia có lãi suất cao hơn như Úc hoặc New Zealand, thường qua việc mua trái phiếu, chứng khoán, hoặc đồng tiền của quốc gia này.
- Thu lợi từ chênh lệch: Nhà đầu tư thu lợi từ sự chênh lệch lãi suất giữa hai quốc gia, cùng với lợi nhuận từ việc tăng giá trị tài sản ở quốc gia có lãi suất cao. Sau đó, bán tài sản đó để thu hồi vốn và trả nợ, lợi nhuận thu về chính là chênh lệch giữa lãi suất đi vay và đầu tư.
Ví dụ về Carry Trade yên Nhật
Ví dụ về chiến lược Carry Trade
Bước 1: Mượn 1 tỷ Yên Nhật với lãi suất hàng năm 0.1%.
Bước 2: Đổi 1 tỷ Yên Nhật sang Đô-la Úc và đầu tư vào trái phiếu Chính phủ Úc với lãi suất 4% hàng năm.
Bước 3: Sau một năm, thu lãi từ trái phiếu Úc là 4% và trả lãi vay 0.1%, tạo ra lợi nhuận 3.9% từ chênh lệch.
Các yếu tố tác động đến lợi nhuận Carry Trade
Chênh lệch lãi suất: Đây là yếu tố chính của carry trade. Nếu chênh lệch này giảm hoặc đảo ngược, lợi nhuận kỳ vọng có thể giảm hoặc thậm chí chuyển thành lỗ.
Tình hình kinh tế vĩ mô:
- Lạm phát tăng có thể dẫn đến lãi suất tăng. Khi ngân hàng trung ương tăng lãi suất để kiểm soát lạm phát, chênh lệch lãi suất có thể thu hẹp và ảnh hưởng đến carry trade.
- Sự khác biệt về tốc độ tăng trưởng kinh tế giữa các nước ảnh hưởng đến tỷ giá hối đoái và lãi suất. Nền kinh tế mạnh thường đi kèm với lãi suất cao hơn.
- Chính sách tiền tệ của ngân hàng trung ương (ví dụ như thay đổi lãi suất, mua bán trái phiếu) có thể tác động trực tiếp đến tỷ giá và lãi suất, ảnh hưởng đến carry trade.
Tình hình chính trị: Những sự kiện bất ổn như bầu cử, đảo chính, xung đột địa chính trị có thể gây biến động mạnh trên thị trường, tăng rủi ro cho nhà đầu tư carry trade.
Chính sách kinh tế: Những thay đổi trong chính sách kinh tế của một quốc gia cũng có thể gây rủi ro cho carry trade. Ví dụ, các biện pháp kiểm soát vốn hoặc thay đổi quy định về thị trường ngoại hối có thể làm hạn chế khả năng thực hiện carry trade.
Tỷ giá hối đoái: Ngay cả khi chênh lệch lãi suất có lợi, nhưng nếu tỷ giá hối đoái của đồng tiền đầu tư giảm so với đồng tiền vay, nhà đầu tư vẫn có thể chịu lỗ.
Cảm xúc thị trường: Tâm lý thị trường và các yếu tố cảm xúc cũng có thể ảnh hưởng đến carry trade.
Đối tác giao dịch: Giao dịch với đối tác không đáng tin có thể dẫn đến rủi ro mất vốn cho nhà đầu tư.
9 rủi ro tiềm ẩn khi đầu tư theo chiến lược Carry Trade
Nếu bạn quan tâm đến việc giao dịch chênh lệch lãi suất, hãy chắc chắn nắm rõ những rủi ro có thể gặp phải:
Rủi ro thay đổi lãi suất: Nếu nơi vay tiền hoặc nơi đầu tư thay đổi lãi suất theo hướng bất lợi (nơi vay tăng lãi suất, nơi đầu tư giảm lãi suất), điều này sẽ ngay lập tức ảnh hưởng đến lợi nhuận. Ví dụ, nếu Ngân hàng Nhật Bản tăng lãi suất, chênh lệch lãi suất giữa Yên Nhật và các đồng tiền khác có thể giảm, ảnh hưởng đến lợi nhuận kỳ vọng của nhà đầu tư Carry Trade. Họ có thể phải bán tháo tài sản để trả nợ Yên, làm giảm giá tài sản (bao gồm cả chứng khoán) và tăng giá đồng Yên.
Rủi ro lạm phát: Nếu lạm phát ở quốc gia có lãi suất cao đột ngột tăng mạnh, Ngân hàng Trung ương có thể tăng lãi suất, làm đồng tiền tăng giá mạnh và gây rủi ro cho nhà đầu tư Carry Trade.
Rủi ro tăng trưởng kinh tế: Một nền kinh tế ổn định và mạnh mẽ thường dẫn đến lãi suất cao hơn, thu hút nhà đầu tư Carry Trade. Tuy nhiên, khi kinh tế suy thoái hoặc gặp khó khăn, chính sách…
Khi chính sách tiền tệ trở nên linh hoạt hơn và lãi suất có xu hướng giảm, lợi nhuận từ những chiến lược này sẽ bị ảnh hưởng.
Chiến lược Carry Trade hấp dẫn nhưng tiềm ẩn nhiều rủi ro
Rủi ro chính sách tiền tệ: Quyết định của các ngân hàng trung ương về lãi suất tác động trực tiếp tới Carry Trade. Những biến động lãi suất bất ngờ, như quyết định của BoJ ngày 31/07/2024, có thể gây chấn động thị trường tài chính và buộc nhà đầu tư phải điều chỉnh danh mục đầu tư kịp thời.
Rủi ro tỷ giá: Đây là mối nguy lớn nhất đối với Carry Trade. Nếu đồng tiền của quốc gia đầu tư mất giá so với đồng tiền vay, lợi nhuận có thể bị xóa sạch hoặc thậm chí dẫn đến thua lỗ. Ví dụ: Một nhà đầu tư vay USD với lãi suất thấp để đầu tư vào tài sản bằng đồng nội tệ của một quốc gia đang phát triển. Nếu đồng nội tệ đó bất ngờ mất giá mạnh so với USD, nhà đầu tư sẽ gặp rủi ro lỗ.
Rủi ro tín dụng: Nếu quốc gia phát hành đồng tiền có rủi ro tín dụng cao, lãi suất có thể tăng để phản ánh điều này, làm giảm lợi nhuận của Carry Trade.
Rủi ro chính trị và địa chính trị: Bất ổn chính trị, xung đột, hoặc khủng hoảng có thể khiến tỷ giá biến động mạnh, tạo ra rủi ro đáng kể cho Carry Trade.
Rủi ro thanh khoản: Biến động thị trường mạnh có thể khiến việc giao dịch ngoại tệ trở nên khó khăn, dẫn đến rủi ro thanh khoản.
Tâm lý thị trường và biến động: Các thị trường tài chính toàn cầu thường nhạy cảm với những biến cố bất ngờ, từ chính trị đến thiên tai, gây ra biến động lớn trong tỷ giá hối đoái. Khi có bất ổn, nhà đầu tư thường tìm đến các tài sản an toàn như vàng hay đồng Yên Nhật, làm giảm hấp dẫn của Carry Trade.
Khi nào nên sử dụng Carry Trade?
Carry Trade là một chiến lược được ưa chuộng trong thị trường ngoại hối, nhưng cần sự cẩn trọng và hiểu biết sâu sắc về kinh tế vĩ mô, xu hướng tỷ giá và quản lý rủi ro. Tốt nhất là thực hiện khi tỷ giá dự kiến ổn định hoặc đồng tiền của quốc gia có lãi suất cao đang tăng giá.
Chỉ thực hiện Carry Trade khi điều kiện kinh tế vĩ mô của các quốc gia liên quan ổn định, với chính sách tiền tệ minh bạch và dự báo ít biến động. Lãi suất ở quốc gia vay nên duy trì ở mức thấp, trong khi lãi suất tại quốc gia đầu tư phải đáng kể cao hơn.
Các nhà đầu tư cần dự báo chính xác xu hướng tỷ giá giữa hai loại tiền tệ liên quan. Nếu đồng tiền có lãi suất cao mất giá mạnh so với đồng tiền có lãi suất thấp, lợi nhuận từ chênh lệch lãi suất có thể giảm hoặc mất hoàn toàn.
Ngoài ra, nên đa dạng hóa danh mục đầu tư, phân bổ vốn vào nhiều cặp tiền tệ để giảm thiểu rủi ro, tránh đặt toàn bộ vốn vào một cặp tiền duy nhất.
Cũng cần xem xét đầu tư vào các tài sản ngoài ngoại hối như cổ phiếu, trái phiếu hay hàng hóa để đa dạng hóa lợi nhuận và giảm thiểu rủi ro tổng thể. Điều chỉnh chiến lược kịp thời cùng việc giám sát thường xuyên biến động trên thị trường ngoại hối và các yếu tố kinh tế vĩ mô là cần thiết. Hãy sẵn sàng thay đổi hoặc rút lui khỏi vị thế khi rủi ro gia tăng hoặc khi có sự biến động lớn trong bối cảnh kinh tế vĩ mô.
Nên thực hiện Carry Trade khi kinh tế chính trị ổn định
Lịch sử bong bóng Carry Trade
Bong bóng Carry Trade xuất hiện từ thập niên 1990, khi kinh tế Nhật Bản trì trệ do vỡ bong bóng bất động sản, buộc Chính phủ cắt giảm lãi suất xuống 0%. Theo chuyên gia từ Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF), carry-trade là một trong các nguyên nhân gây ra cuộc khủng hoảng tài chính năm 2008.
Đến năm 2016, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BOJ) thậm chí áp dụng lãi suất âm, có nghĩa là người gửi tiết kiệm phải chịu phí. Cùng lúc, các ngân hàng trung ương khác bắt đầu nâng lãi suất để kiểm soát lạm phát sau đại dịch Covid-19, làm tăng lãi suất toàn cầu và mang lại lợi nhuận cao hơn cho nhà đầu tư.
Điều này khiến dòng vốn đầu cơ lớn rời Nhật Bản. Nhà giao dịch bán đồng yên để mua ngoại tệ của các quốc gia có lãi suất cao hơn, chẳng hạn như khu vực Mỹ Latin. Trong giai đoạn 2022 – 2023, đồng real của Brazil và peso của Mexico tăng mạnh, trở thành những đồng tiền tăng trưởng nhanh nhất thế giới. Thời điểm này, những ai vay nợ bằng yên và đầu tư vào Mexico đạt lợi tức 40%.
Đầu tháng 7/2024, khi đồng yên bắt đầu phục hồi, các nhà giao dịch carry-trade nhanh chóng mua vào để chốt lời, khiến giá yên tăng cao hơn nữa. Ngoài ra, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản tăng lãi suất lên 0.25%, cùng với lo ngại về suy thoái kinh tế Mỹ làm nhiều người tin rằng FED sẽ phải giảm lãi suất.
Ngày 5/8/2024, sau cú giảm hơn 12% (4.451,28 điểm) của Nikkei 225, Phó thống đốc BOJ Shinichi Uchida trấn an rằng sẽ duy trì lãi suất cho tới khi thị trường ổn định. Thị trường sau đó bình ổn, và có dấu hiệu cho thấy các quỹ phòng hộ đã giảm bớt đặt cược vào giá yên tăng.
Các nhà giao dịch dự đoán thị trường ngoại hối năm nay sẽ có nhiều biến động, làm Carry Trade mất đi phần nào hấp dẫn.
“Không có giao dịch nào kéo dài vô tận. Thực tế đã thay đổi. BOJ đang thắt chặt và điều gì đó phải nhường bước. Trong trường hợp này, đó là carry-trade”, nhà quản lý danh mục Jack McIntyre của Brandywine Global Investment Management nhận định.
Qua bài viết, bạn đã hiểu rõ về Carry Trade, cách nó hoạt động và những rủi ro tiềm ẩn. Đồng yên yếu trong suốt thời gian Nhật Bản duy trì lãi suất thấp đã mở ra cơ hội khổng lồ cho một số nhà đầu tư. Trong bối cảnh hiện nay, nếu muốn tham gia Carry Trade, hãy thận trọng và phân tích thị trường kỹ lưỡng trước khi ra quyết định.
Ghé thăm ngay Chứng Khoán để không bỏ lỡ những kiến thức đầu tư hữu ích. Khám phá nhiều hơn để nắm bắt cơ hội tài chính ngay hôm nay!
