Lợi nhuận đóng vai trò then chốt để nền kinh tế và từng doanh nghiệp duy trì và phát triển. Theo Các Mác, lợi nhuận thể hiện giá trị thặng dư dưới bề mặt kinh tế thị trường. Lợi nhuận được tính bằng doanh thu trừ đi chi phí.
Lợi nhuận là nhân tố quyết định sự sống còn của doanh nghiệp, qua đó đánh giá được tình trạng kinh doanh. Có nhiều loại lợi nhuận như lợi nhuận trước thuế, lợi nhuận gộp, thu nhập ròng… Mỗi loại phản ánh chi phí ở mức độ khác nhau. Trong bài viết hôm nay chuyên tài chính sẽ giới thiệu bạn cách tính lợi nhuận sao cho hiệu quả, xem ngay!
1. Lợi nhuận là gì?
Trong môn kinh tế, lợi nhuận là phần tài sản mà nhà đầu tư thu thêm từ việc đầu tư, sau khi trừ đi các chi phí liên quan, kể cả chi phí cơ hội, là chênh lệch giữa doanh thu và chi phí đầu tư phát sinh từ hoạt động kinh doanh.
Lợi nhuận cao là đích đến mà mọi doanh nghiệp hay nhà đầu tư đều kỳ vọng
Trong kế toán, chỉ chú trọng đến chi phí bằng tiền, còn kinh tế học tính cả chi phí cơ hội. Trong điều kiện cạnh tranh hoàn hảo, lợi nhuận kinh tế là 0. Nhưng lợi nhuận kế toán có thể khác 0 ngay cả khi có cạnh tranh hoàn hảo.
Lợi nhuận là cơ sở để đánh giá hiệu suất hoạt động của mỗi doanh nghiệp, là kết quả tài chính sau khi lấy doanh thu trừ đi các chi phí như mua bán sản phẩm, thuê mặt bằng, lương, dịch vụ…
2. Bản chất của lợi nhuận
Trong quá trình sản xuất kinh doanh, giá trị hàng hóa và chi phí sản xuất có chênh lệch. Do đó, sau khi bán, nhà tư bản không chỉ thu hồi vốn đầu tư mà còn có khoản chênh lệch là giá trị thặng dư. Các Mác gọi đây là lợi nhuận.
Nguồn gốc thực của lợi nhuận là sự chuyển hóa từ giá trị thặng dư. Với nhà tư bản, lợi nhuận được xem là kết quả tư bản ứng trước tạo ra. Theo Các Mác, lợi nhuận chỉ là hình thái biểu hiện của giá trị thặng dư trên bề mặt kinh tế thị trường.
Lợi nhuận chính là mục tiêu, động cơ và là động lực cho hoạt động sản xuất kinh doanh trong nền kinh tế thị trường.
Lợi nhuận được đo bằng một con số cụ thể, phản ánh quy mô hiệu quả kinh doanh nhưng chưa thể hiện rõ mức độ, cần xem xét thêm tỷ suất lợi nhuận.
Theo nhà kinh tế Paul Samuelson, lợi nhuận là thu nhập thặng dư, được tính bằng chênh lệch giữa tổng doanh thu trừ tổng chi phí. Đó là phần thưởng cho việc đối mặt với rủi ro và sáng tạo trong sản xuất kinh doanh.
Lợi nhuận là phần thưởng cho nhà đầu tư, doanh nghiệp thành công trong kinh doanh
3. Vai trò của lợi nhuận
Vai trò của lợi nhuận đối với doanh nghiệp vô cùng quan trọng, cụ thể:
Lợi nhuận là yếu tố sống còn đối với doanh nghiệp. Nếu kinh doanh không tạo ra lợi nhuận thì đó là tổn thất lớn, nguy cơ phá sản rất cao.
Nhờ lợi nhuận thu được, ta có thể đánh giá tình hình tài chính và khả năng trả nợ của doanh nghiệp.
Lợi nhuận còn là nền tảng để doanh nghiệp tái đầu tư sản xuất, mở rộng quy mô, thêm danh mục đầu tư, hoặc nâng cấp trang thiết bị hiện đại…
Đảm bảo vị thế cho doanh nghiệp, tạo điều kiện thuận lợi cho việc vay vốn, đối tác cũng có thể xác định khả năng quản lý của ban lãnh đạo.
Với người lao động, lợi nhuận đem lại:
Tạo dựng niềm tin vào người sử dụng lao động;
Khích lệ tinh thần làm việc nhiệt huyết, đạt hiệu suất cao;
Người lao động có cơ hội tăng thêm thu nhập.
Tác động của lợi nhuận đối với kinh tế nói chung như sau:
Khi doanh nghiệp phát triển và sinh lợi nhuận tốt, nền kinh tế cũng phát triển và mở rộng. Khi đó, nguồn thu từ thuế tăng, giúp ngân sách Nhà nước bền vững và ổn định.
Lợi ích khi đạt được lợi nhuận cao
4. Các loại lợi nhuận hiện nay
Có nhiều loại lợi nhuận như lợi nhuận trước thuế, lợi nhuận gộp, lợi nhuận ròng… Mỗi loại phản ánh mức chi phí khác nhau.
Lợi nhuận gộp (tiếng Anh: Gross Profit): là lợi nhuận sau khi đã trừ giá vốn, bao gồm chi phí sản xuất, mua bán sản phẩm và dịch vụ kể cả thuế.
Lợi nhuận ròng (tiếng Anh: Net income, net profit): là khoản còn lại sau khi trừ toàn bộ chi phí đầu tư kể cả thuế.
Lợi tức (tiếng Anh: Earnings per share) là thu nhập từ đầu tư, cho vay hoặc gửi tiết kiệm ngân hàng.
Lợi nhuận trước lãi vay và thuế (tiếng Anh: Earnings before Interest and Taxes – EBIT) là thu nhập từ hoạt động kinh doanh, không bao gồm tiền lãi và thuế thu nhập.
Các loại lợi nhuận phổ biến mà bạn nên biết
5. Cách tính lợi nhuận
Công thức để tính lợi nhuận cho doanh nghiệp là:
Lợi nhuận = Doanh thu – Chi phí
Trong đó:
Doanh thu là tổng thu nhập từ hoạt động sản xuất và kinh doanh;
Chi phí là toàn bộ khoản chi mà doanh nghiệp sử dụng cho hoạt động sản xuất và kinh doanh.
Kết quả lợi nhuận cho biết doanh nghiệp hoặc cá nhân đang lãi hay lỗ tại thời điểm đánh giá:
Nếu kết quả < 0 tức là hoạt động kinh doanh đang lỗ. Các khoản thâm hụt tài chính yêu cầu phải điều chỉnh các chi tiêu không cần thiết và gia tăng doanh số bán hàng.
Nếu kết quả = 0 có nghĩa là đang ở trạng thái hòa vốn, không có lãi cũng không thua lỗ. Tuy tạm thời có thể chấp nhận, nhưng nếu kéo dài thì cả doanh nghiệp và cá nhân cần xem xét để duy trì khả năng tái đầu tư.
Nếu kết quả > 0 thì bạn đang có lãi, cho thấy doanh nghiệp hoạt động ổn định theo chiều hướng tích cực.
6. Các yếu tố tác động đến lợi nhuận
Lợi nhuận chịu ảnh hưởng từ hai yếu tố chính:
– Yếu tố chủ quan – gồm nguồn nhân lực, năng lực quản lý và chất lượng sản phẩm cùng giá thành.
– Yếu tố khách quan – gồm đối thủ cạnh tranh, tiến bộ khoa học kỹ thuật, thị trường cung cấp và chính sách nhà nước.
7. Phương pháp tăng lợi nhuận hiệu quả
Để nâng lợi nhuận một cách hiệu quả, cần:
– Mở rộng nguồn khách hàng tiềm năng: Tìm kiếm nguồn khách hàng tiềm năng giúp doanh số tăng cao, kéo theo lợi nhuận gia tăng. Để phát triển tập khách hàng này, doanh nghiệp cần có chiến lược sản phẩm và sử dụng các kênh truyền thông như báo chí và mạng xã hội.
– Cải thiện chất lượng sản phẩm: Việc liên tục nâng cao chất lượng sản phẩm không chỉ tăng số lượng giao dịch mà còn tăng khả năng duy trì khách hàng. Cần lưu ý tới dịch vụ hậu mãi và chăm sóc khách hàng, cùng với uy tín doanh nghiệp.
– Điều chỉnh tỷ suất lợi nhuận: Để tối ưu hóa tỷ suất lợi nhuận, doanh nghiệp cần tránh hoặc giảm mức chiết khấu, xây dựng thương hiệu riêng và quảng cáo hiệu quả qua thư điện tử.
Tóm lại, lợi nhuận là chỉ số khách quan phản ánh tình hình của tổ chức, cung cấp thông tin quan trọng về khả năng tài chính của doanh nghiệp. Tuy nhiên, bạn cũng nên xem xét các báo cáo lưu chuyển tiền tệ khác để đánh giá doanh nghiệp toàn diện hơn. Chuyên Tài Chính hy vọng những thông tin trên sẽ mang lại lợi ích cho bạn. Chúc bạn thành công!
Bạn đã sẵn sàng để khám phá những thông tin bổ ích và hấp dẫn khác trong chuyên mục Ngân Hàng? Đừng bỏ lỡ cơ hội để gia tăng kiến thức của bạn ngay hôm nay!
