Quản lý tài chính cá nhân là kỹ năng cần thiết mà tất cả mọi người nên học hỏi để tránh tình trạng đầu tháng rủng rỉnh, cuối tháng thắt lưng buộc bụng. Bất kể bạn ở độ tuổi nào hay từng giai đoạn nào, việc quản lý tài chính đều cần sự phù hợp với từng hoàn cảnh. Việc học cách quản lý tiền bạc và đầu tư đúng nơi đúng chỗ không bao giờ là muộn.
Một trong những vấn đề quan trọng để hướng tới tương lai vững vàng là quản lý tài chính cá nhân. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách lập kế hoạch tài chính hợp lý. Bài viết này của Chuyentaichinh sẽ chia sẻ cách quản lý tài chính cá nhân hiệu quả với bạn.
I. Tài chính cá nhân là gì?
Tài chính cá nhân liên quan đến việc quản lý, sử dụng và hạch toán tiền bạc của mỗi cá nhân. Mỗi người có mục tiêu tài chính và các vấn đề cá nhân khác nhau, do đó khả năng kiếm tiền, chi tiêu, đầu tư và tích lũy của mỗi người cũng khác biệt.
Ai cũng muốn xây dựng cho mình một sức khỏe tài chính tốt, nhưng không phải ai cũng biết cách thực hiện. Hiểu rõ về tài chính cá nhân sẽ giúp bạn sử dụng tiền bạc thông minh hơn, từ đó có một cuộc sống thoải mái hơn.
II. Quản lý tài chính cá nhân là gì?
Quản lý: là việc người đứng đầu đưa ra kế hoạch, chỉ đạo và sắp xếp công việc để đạt được hiệu quả tối ưu.
Tài chính cá nhân: bao gồm tài sản và thu nhập của một cá nhân hoặc gia đình (như các loại tài sản, thu nhập, bảo hiểm và tiết kiệm…).
Quản lý tài chính cá nhân là mối quan tâm hàng đầu của nhiều người hiện nay
Quản lý tài chính cá nhân đơn giản là quản lý tiền bạc, điều phối chi tiêu, lên kế hoạch tiết kiệm và chuẩn bị cho nghỉ hưu hợp lý. Mục đích là để tiền bạc sinh ra lợi nhuận, trong đó bạn là người quản lý cấp cao, có quyền điều hành và quyết định mọi việc. Biết cách quản lý tài chính cá nhân đồng nghĩa với việc sử dụng hiệu quả tiền bạc, từ đó có một cuộc sống dễ chịu hơn và tránh những rủi ro tài chính không cần thiết.
III. Vai trò của việc quản lý tài chính cá nhân
Thực tế cho thấy, dù kiếm được nhiều tiền hơn nhưng nếu không biết quản lý tài chính cá nhân hợp lý, bạn vẫn khó có thể ổn định tài chính hay giàu có. Quản lý tài chính cá nhân một cách hiệu quả mang lại những giá trị quan trọng sau:
1. Mang lại cuộc sống ổn định
Quản lý tài chính cá nhân tốt sẽ giúp bạn lập kế hoạch chi tiêu hợp lý. Từ đó cân bằng tài chính, chi tiêu thông minh, và biết cách đầu tư cùng với tiết kiệm hợp lý.
2. Có nguồn ngân sách dự phòng cho tương lai
Như chúng ta đã biết, quản lý tài chính cá nhân tốt sẽ hướng tới tự do tài chính và độc lập tài chính sau này. Một trong những lợi ích lớn nhất của quản lý tài chính thông minh là biết đầu tư và tiết kiệm từ sớm.
Yếu tố thời gian là quan
Quản lý tài chính cá nhân một cách thông minh sẽ có tác động mạnh mẽ đến sự lớn lên của khối tài sản của bạn trong tương lai. Nhờ đó, bạn sẽ có một nguồn ngân sách ổn định.
3. Tự tin xử lý mọi vấn đề về tài chính
Khoản dự phòng tốt sẽ giúp bạn thoải mái trong việc đưa ra các quyết định tài chính. Chủ động đối phó với những tình huống khẩn cấp như vấn đề sức khỏe, tai nạn… Vì vậy, việc hoạch định và quản lý tài chính chặt chẽ là điều không thể thiếu nếu bạn muốn đưa ra quyết định mà không bị cản trở.
Tự tin trong mọi quyết định liên quan đến tài chính
4. Đảm bảo thực hiện các mục tiêu tương lai
Mua nhà, mua xe đòi hỏi một khoản tài chính lớn và là mục tiêu quan trọng trong cuộc đời nhiều người. Lập kế hoạch cho việc mua nhà, mua xe có thể cần nhiều năm, thậm chí là hàng chục năm.
Những người lập kế hoạch rõ ràng có thể nhanh chóng đạt được mục tiêu sở hữu nhà xe, trong khi nếu thiếu sự chuẩn bị tài chính cụ thể thì thời gian thực hiện mục tiêu này sẽ dài hơn, và đôi khi không thể thực hiện được.
Quản lý tài chính cá nhân có tác động sâu sắc đến tài chính của mỗi người
5. Sử dụng đồng tiền một cách hiệu quả
Con người thường chịu ảnh hưởng lớn từ đồng tiền trong nhiều tình huống. Sử dụng đồng tiền sao cho hiệu quả và biến nó thành công cụ phục vụ nhu cầu sống là điều có ý nghĩa hàng đầu.
6. Nâng cao chất lượng cuộc sống
Quản lý tài chính cá nhân đúng đắn giúp nâng cao chất lượng sống, gia tăng tài sản và duy trì sự ổn định trong cuộc sống. Khi không còn lệ thuộc vào tiền bạc, bạn có thể đầu tư vào những điều tốt nhất cho bản thân, tận hưởng sở thích và nhu cầu ở một tầm cao hơn.
7. Hạn chế nợ nần
Nợ có thể là xấu hoặc tốt. Những nợ xấu khiến bạn ngày càng khó khăn về tài chính, trong khi làm chủ tài chính sẽ giúp bạn có những khoản nợ tốt, tạo ra lợi nhuận và nguồn thu ổn định.
Dù nợ không phải là vấn đề nghiêm trọng, việc kiểm soát nợ để không ảnh hưởng đến tài chính là điều ai cũng quan tâm. Hạn chế nợ nần đòi hỏi bạn phải áp dụng các phương pháp quản lý tài chính cá nhân thích hợp.
IV. Cách quản lý tài chính cá nhân hiệu quả
Khi an tâm về tài chính, bạn sẽ có tinh thần thoải mái và chất lượng cuộc sống cũng được nâng cao. Đặc biệt, nguồn tài chính dư dả sẽ mở ra nhiều cơ hội phát triển và lựa chọn cuộc sống một cách chủ động.
Dưới đây là 3 phương pháp quản lý tài chính hiệu quả được nhiều người áp dụng:
1. Quy tắc 6 cái lọ quản lý tài chính cá nhân
Quy tắc 6 chiếc lọ hỗ trợ quản lý tài chính hiệu quả
Phương pháp 6 chiếc lọ – một bí quyết quản lý tài chính nổi tiếng trên toàn cầu, được tác giả của cuốn sách nổi tiếng “Bí mật tư duy triệu phú” T.Harv Eker giới thiệu.
Lọ 1: Quỹ nhu cầu thiết yếu 55%: Mục tiêu của việc kiếm tiền là để cuộc sống thoải mái và hạnh phúc, do đó chúng ta không nên chỉ hướng tới tương lai mà quên đi hiện tại.
Khi các nhu cầu thiết yếu hàng ngày được đáp ứng đầy đủ, bạn mới có động lực và sức khỏe để phấn đấu cho tương lai.
Lọ 2: Tiết kiệm dài hạn 10%: Dành cho những kế hoạch tương lai hoặc các tình huống đột xuất như ốm đau, bệnh tật.
Lọ 3: Quỹ giáo dục 5%: Thành công càng lớn khi kiến thức càng nhiều, do đó việc bổ sung và nâng cao kiến thức là vô hạn. Quỹ này có thể sử dụng để đầu tư vào học tập các kiến thức chuyên môn, kỹ năng mềm cần thiết.
Lọ 4: Quỹ hưởng thụ 10%: Quỹ này để bạn tự thưởng cho bản thân sau những nỗ lực và vất vả. Hãy dùng số tiền này để cảm thấy vui vẻ, thỏa mãn như mua một bộ quần áo đẹp, gói spa, chuyến du lịch…
Lọ 5: Quỹ tự do tài chính 10%: Một khoản tiền dành cho các kế hoạch và mục tiêu tương lai. Quỹ này có thể sử dụng bất cứ khi nào bạn muốn, kể cả để đầu tư. Khi đã ổn định, quỹ này có thể giúp bạn nghỉ hưu sớm.
Lọ 6: Quỹ từ thiện 10%: Cho đi cũng là cách để nhận lại niềm vui và hạnh phúc. Quỹ này được lập ra để bạn có khoản giúp đỡ người thân, bạn bè hoặc tham gia các hoạt động từ thiện…
Quy tắc 6 chiếc lọ trong quản lý tài chính cá nhân
2. Phương pháp 50/30/20
Phương pháp 50/30/20 là cách quản lý tài chính cá nhân được nhiều người tin dùng bởi tính khả thi cao. Nguyên tắc này dựa trên việc chia thu nhập hàng tháng ra làm 3 phần với tỉ trọng lần lượt là 50%, 30%, 20%.
Trong đó:
50% thu nhập dành cho các chi phí cố định: nhà cửa, ăn uống, đi lại… Để tối ưu khoản chi tiêu này, nên ghi chép và quản lý kỹ lưỡng.
30% thu nhập phục vụ cho chi phí sinh hoạt: Bao gồm các chi phí như mua sắm, giải trí và giao tiếp xã hội. Đây là những khoản không cố định nên cần cân nhắc để đạt mức chi tiêu thấp nhất có thể.
20% dành để trả nợ và tiết kiệm cho các mục tiêu đặt ra. Chia phần dành dụm thành nhiều khoản nhỏ cho từng mục tiêu để tiện theo dõi.
Phương pháp quản lý tài chính cá nhân 50/30/20
3. Chi tiêu trong giới hạn thu nhập
Đây là một quy tắc tài chính quan trọng cần bạn nên thực hành: không nên mua các sản phẩm tiêu sản trị giá hơn 10% tổng tài sản của bạn, vì những sản phẩm này không đem lại giá trị lâu dài và giá trị giảm dần theo thời gian.
Nếu thu nhập ở mức trung bình, hãy cố gắng giữ chi tiêu không vượt quá khoản thu nhập để tránh rơi vào cảnh nợ nần. Đừng chỉ cố gắng để trở thành người giàu có, mà hãy thực sự giàu có.
V. Các kênh đầu tư tài chính cá nhân hiệu quả
Đầu tư tài chính là việc tận dụng các công cụ đầu tư như chứng khoán (trái phiếu, cổ phiếu), bất động sản, thị trường ngoại hối hoặc các công cụ tài chính khác để sinh lời từ tiền nhàn rỗi. Nhiều người tìm đến các kênh đầu tư với các mục tiêu khác nhau như nghỉ hưu sớm, tích lũy tài sản, hoặc nâng cấp chất lượng sống. Dù mục đích nào, nên tin tưởng vào những kênh đầu tư uy tín và an toàn.
Gửi tiết kiệm ngân hàng liên quan tới việc gửi tiền vào tài khoản và nhận lãi. Để sinh lời tốt, cần đầu tư dài hạn. Có nhiều gói gửi tiết kiệm phổ biến như không kỳ hạn, có kỳ hạn, lãi suất thả nổi, hoặc gửi góp.
Các kênh đầu tư giúp bạn quản lý tài chính hiệu quả và an toàn
Dưới đây là 10 kênh đầu tư tài chính cá nhân hiệu quả nhất:
Gửi tiết kiệm lãi suất kép tại ngân hàng: Ưu điểm của hình thức này là khả năng thanh khoản nhanh và bạn hoàn toàn có thể kiểm soát.
Lãi suất kép là việc giữ nguyên cả vốn gốc và lãi để tăng số kỳ hạn gửi tiền dài hạn. Dù chịu ảnh hưởng bởi lạm phát, đây vẫn là kênh đầu tư an toàn, sinh lời và linh hoạt, bạn có thể đầu tư một phần vốn vào đây.
Đầu tư vào vàng: Đây là kênh lâu đời nhưng vẫn thu hút nhiều nhà đầu tư vì tính thanh khoản cao và tăng trưởng ổn định theo thời gian.
Đầu tư vào vàng bằng số vốn nhàn rỗi thì tránh được rủi ro lỗ. Tuy nhiên, nhược điểm là chi phí bảo quản nếu bạn sử dụng dịch vụ tủ bảo mật của ngân hàng.
Tham gia bảo hiểm nhân thọ: Ngoài việc giảm thiểu rủi ro, bảo hiểm còn là phương tiện tăng tài sản. Để gia tăng tài sản, bạn nên chọn những gói bảo hiểm có yếu tố đầu tư.
Tham gia đầu tư chứng khoán: Kênh này hấp dẫn người hiểu biết tài chính với năng lực nắm bắt thị trường. Bạn có thể tự mình đầu tư hoặc thông qua các quỹ, công ty tài chính.
Chỉ cần 3 – 5 triệu đồng là có thể mở tài khoản và bắt đầu đầu tư. Tuy nhiên, cần có kiến thức cần thiết để tránh rủi ro thua lỗ. Và ngày càng nhiều nhà đầu tư đang chú ý tới thị trường chứng khoán
Đầu tư vào trái phiếu: Đây được xem là một kênh đầu tư an toàn vì trái phiếu ít chịu ảnh hưởng từ hoạt động của doanh nghiệp. Lãi suất trái phiếu cao hơn so với tiết kiệm, vì thế nhiều người lựa chọn hình thức này thay vì gửi tiền vào ngân hàng.
Đầu tư qua các quỹ đầu tư: Quỹ đầu tư là nơi các nhà đầu tư hợp tác và được quản lý bởi các công ty quỹ chuyên nghiệp. Loại hình này hợp với nhiều người do không đòi hỏi kiến thức chuyên sâu. Tuy vậy, nhược điểm là cần một số vốn khá lớn từ vài chục đến vài trăm triệu.
Đầu tư vào bất động sản: Mặc dù nhiều người nghĩ cần số vốn lớn, hiện nay có nhiều phương thức đầu tư bất động sản không đòi hỏi vốn khổng lồ. Dân số tăng làm nhu cầu nhà cửa tăng theo, khiến giá bất động sản cũng đi lên. Tuy nhiên, loại hình này có tính thanh khoản thấp hơn cổ phiếu, cần suy xét kỹ trước khi đầu tư.
Đầu tư ngoại tệ: Một kênh đầu tư khá quen thuộc, nơi nhà đầu tư tìm kiếm lợi nhuận thông qua chênh lệch giá các đồng tiền. Ưu điểm là thanh khoản cao, dễ chuyển đổi thành tiền mặt.
Khuyết điểm là có nhiều sàn ngoại tệ ảo với thủ đoạn tinh vi, và chưa được pháp luật Việt Nam bảo vệ. Nên nghiên cứu kỹ lưỡng trước khi đầu tư.
Đầu tư vào tiền mã hóa giá trị thấp: Tiền mã hóa có thể mang lại lợi nhuận cao nhưng cũng rủi ro lớn. Nếu đầu tư, cần hiểu rõ người tạo ra đồng tiền và lịch sử của nó để giảm thiểu rủi ro.
Đầu tư vào bản thân: Đây nên là lựa chọn đầu tiên. Qua việc đầu tư kiến thức, bạn có thể quản lý tài chính một cách hiệu quả, lựa chọn kênh đầu tư thông minh để có nguồn thu nhập tốt.
Quản lý tài chính không có nghĩa là sống tằn tiện, mà là lập kế hoạch chi tiêu hợp lý, chẳng hạn như chi tiêu hàng ngày, tiết kiệm, tự thưởng bản thân… Lập kế hoạch giúp bạn chi tiêu hợp lý và hiệu quả hơn.
VI. Bí quyết tối ưu quản lý tài chính cá nhân
Để giải bài toán tài chính cá nhân, cần xác định các chỉ số như: Nguồn ngân sách (liệt kê thu nhập cố định), hạn chế dùng thẻ tín dụng, sử dụng tiền nhàn rỗi để đầu tư, luôn thực hiện kế hoạch và kiên nhẫn.
Xác định năng lực tài chính cá nhân thông qua các chỉ số
1. Lập mục tiêu tài chính cá nhân cụ thể
Hãy tạo bảng cân đối tài chính cá nhân bằng cách ghi lại các mục tiêu cụ thể mà bạn muốn đạt được.
Theo mức độ ưu tiên: mục tiêu ngắn hạn như tiết kiệm tiền để đi du lịch, và những mục tiêu dài hạn như mua nhà hoặc nghỉ hưu sớm. Đối với các mục tiêu ngắn hạn, hãy cắt giảm chi tiêu tối đa và hạn chế sử dụng thẻ tín dụng.
2. Thiết lập kế hoạch tài chính cá nhân cho bản thân
Dựa theo mục tiêu và nguyên tắc, bạn nên lập kế hoạch tài chính cá nhân để từng bước đạt được mục tiêu. Bạn có thể bổ sung các bước thực hiện hoặc chia mục tiêu theo tháng và quý để kế hoạch chi tiết hơn.
Hãy thêm các bước thực hiện hoặc mốc quan trọng để dễ dàng theo dõi và điều chỉnh nếu cần.
3. Tránh rơi vào nợ xấu
Các khoản nợ xấu có thể cản trở nỗ lực tài chính của bạn. Hãy ưu tiên thanh toán hết nợ với một số mẹo giải quyết như sau:
Bán những món đồ không cần thiết để có thêm tiền.
Tăng thêm thu nhập bằng công việc phụ để trả nợ nhanh hơn.
Giảm chi tiêu ở những khoản không thực sự cần để dồn tiền trả nợ.
4. Khám phá thêm kiến thức tài chính cá nhân từ chuyên gia
Quản lý tài sản của mình từ các chi tiêu nhỏ nhất
Nếu bạn muốn học cách quản lý tài chính hiệu quả và đầu tư số tiền nhàn rỗi, hãy tìm hiểu kiến thức từ các chuyên gia tài chính hoặc những người có kinh nghiệm như bố mẹ, anh chị, đồng nghiệp… Điều này giúp bạn giảm thiểu rủi ro một cách tối ưu.
VII. Công cụ quản lý tài chính cá nhân hàng đầu
Để quản lý tốt tài chính cá nhân, bên cạnh kiến thức tài chính, bạn cũng cần có công cụ ghi chép và quản lý chi tiêu hiệu quả. Định kỳ nên xem xét lại để xác định những khoản chi hợp lý và không hợp lý để điều chỉnh. Biết cách tiêu tiền một cách thông minh sẽ giúp bạn đạt được mục tiêu và làm giàu nhanh chóng.
1. Dùng sổ ghi chép
Hãy mang theo một quyển sổ nhỏ bên mình để ghi lại các chi tiêu hàng ngày, dù là nhỏ nhất, điều này có thể giúp bạn kiểm soát cách chi tiêu một cách tốt nhất. Cách hiệu quả là bạn hãy ghi trước danh sách dự định các khoản chi và chỉ cần bổ sung số tiền thực tế vào sổ.
Ngoài ra, bạn cũng có thể học phương pháp quản lý tài chính cá nhân theo phong cách của người Nhật với sổ Kakeibo, được áp dụng rộng rãi tại Nhật Bản.
Mỗi khi có ý định tiêu tiền, bạn nên trả lời 4 câu hỏi để xác định mức độ cần thiết của khoản chi:
– Số tiền hiện có là bao nhiêu?
– Mục tiêu tiết kiệm là bao nhiêu?
– Bạn định chi bao nhiêu cho việc này?
– Làm sao để hạn chế chi tiêu?
Học cách ghi chép và chi tiêu hiệu quả, tiết kiệm theo phong cách người Nhật
2. Sử dụng bảng excel
Với một chút kiến thức về excel cơ bản, bạn có thể tự mình thống kê chi tiêu và tính toán thu chi dễ dàng.
Hướng dẫn sử dụng Excel như sau: Mỗi ngày, bạn ghi nhận tổng thu nhập, các khoản chi, tiết kiệm, công nợ, thiết lập hạn mức chi tiêu, tính toán số dư và theo dõi tiết kiệm hoặc đầu tư…
Chỉ cần ghi chép dữ liệu hàng ngày, phần mềm Excel sẽ cùng với các tính năng hỗ trợ tính toán và biểu đồ tự động giúp bạn kiểm soát ngân sách và dòng tiền đã chi tiêu, đầu tư hiệu quả theo kế hoạch.
3. Sử dụng ứng dụng quản lý tài chính trực tuyến
Bạn có thể tận dụng các ứng dụng quản lý tài chính cá nhân miễn phí trên máy tính hoặc ứng dụng quản lý tài sản cho người Việt như sổ thu chi Misa, PocketGuard, Money Helper, HomeBudget, Money Lover, Money Manager Expense & Budget.
- Sổ thu chi MISA: Giúp quản lý và ghi lại chi tiêu hàng ngày theo từng danh mục. Hệ thống báo cáo cung cấp số liệu đầy đủ, hỗ trợ bạn có những điều chỉnh kịp thời.
- Money Lover là ứng dụng thông minh, dễ dùng, cho phép quản lý và phân loại thu nhập, chi tiêu, tạo lập và theo dõi kế hoạch tài chính. Chỉ cần vài phút mỗi ngày để ghi chép chi tiêu và phân loại các khoản như: ăn uống, mua sắm,…
- Mint giúp bạn theo dõi dòng tiền bằng cách liên kết với thẻ ngân hàng. Mint giám sát các hóa đơn để không bỏ lỡ kỳ thanh toán nào và cảnh báo khi có dấu hiệu chi tiêu quá mức.
Dùng ứng dụng tài chính để quản lý dòng tiền hiệu quả
VIII. Những câu hỏi thường gặp
1. Người mới quản lý tài chính cá nhân nên lưu ý gì?
Khi bắt đầu học quản lý tài chính cá nhân, hãy giữ vững mục tiêu. Lúc đầu có thể cảm thấy không quen, nhưng dần bạn sẽ tạo lập kỷ luật tiết kiệm và chi tiêu cho bản thân.
2. Nên quản lý dòng tiền cá nhân bằng cách nào?
Bạn có thể dùng sổ Kakeibo, phần mềm Excel hoặc ứng dụng quản lý tài chính trên điện thoại… tùy theo sở thích. Cách đơn giản nhất là sử dụng app trên điện thoại, đây là phương thức được giới trẻ ưa chuộng, cho phép cập nhật tình hình tài chính bất kỳ lúc nào, ở bất cứ đâu.
3. Rủi ro khi không biết quản lý tài chính cá nhân là gì?
Nhiều sai lầm có thể phá vỡ nguyên tắc quản lý tài chính như mua sắm vô độ, mắc nợ xấu, thiếu kiên định với kế hoạch… Hãy cố gắng khắc phục các sai lầm đó để đạt được mục tiêu từ ngắn hạn đến dài hạn.
Bạn có thể đọc thêm sách về quản lý tài chính cá nhân để tìm hiểu phương pháp hiệu quả, nâng cao năng lực tài chính từng bước. Theo dõi Chuyên Tài Chính để có thêm kiến thức và phương pháp từ chuyên gia.
Khám phá thêm lĩnh vực Bảo Hiểm để không bỏ lỡ những thông tin quan trọng có thể giúp bạn đưa ra quyết định sáng suốt hơn cho tương lai tài chính của mình.
