Phi lợi nhuận là khái niệm chỉ các tổ chức hoạt động không nhằm mục tiêu lợi nhuận, thường gặp như quỹ từ thiện hay tổ chức nghệ thuật cộng đồng. Mục tiêu của các tổ chức này là tạo ra giá trị tích cực cho xã hội.
Bài viết dưới đây chuyentaichinh sẽ giới thiệu chi tiết về định nghĩa, mục đích và vai trò của tổ chức phi lợi nhuận, mời bạn cùng đón đọc.
1. Phi lợi nhuận là gì?
Khái niệm phi lợi nhuận (Nonprofit) nhấn mạnh việc tổ chức không nhằm mục tiêu tạo ra lợi nhuận mà thay vào đó dùng các nguồn tài chính để phục vụ mục tiêu xã hội được đặt ra từ ban đầu, không phân chia lợi nhuận cho các cá nhân hoặc cổ đông.
Các hoạt động này thường yêu cầu sự đóng góp và hy sinh tài chính từ những người tham gia, nhằm đổi lại các giá trị cộng đồng mà họ mong muốn.
Hoạt động phi lợi nhuận không tập trung vào lợi nhuận tài chính.
2. Tổ chức phi lợi nhuận là gì? Điều kiện cần thiết để trở thành tổ chức phi lợi nhuận
Tổ chức phi lợi nhuận (Nonprofit Organization, viết tắt là NPO) là một tổ chức không hoạt động vì lợi ích cá nhân mà nhằm mang lại giá trị cho cộng đồng hoặc hỗ trợ những cá nhân cần sự trợ giúp.
Các lĩnh vực thu hút sự quan tâm của nhiều dự án phi lợi nhuận bao gồm: từ thiện, môi trường, xoá đói giảm nghèo, an sinh xã hội và phát triển cộng đồng…
Ví dụ về các tổ chức phi lợi nhuận có thể kể như: hiệp hội thương mại, quỹ từ thiện và tổ chức nghệ thuật công cộng.
Để được công nhận là tổ chức phi lợi nhuận và hưởng ưu đãi miễn thuế từ chính phủ, tổ chức cần thỏa mãn các yêu cầu sau:
Tổ chức phi lợi nhuận cần được sự công nhận từ chính phủ
- Tổ chức phải được lập ra vì các mục đích như từ thiện, khoa học, giáo dục, và tôn giáo.
- Không được vận hành với mục tiêu vì lợi ích riêng của cá nhân hoặc tổ chức tư nhân nào.
- Phải có ban quản lý được bầu chọn dân chủ.
- Cần có điều lệ rõ ràng về mục đích và phương thức quản lý.
- Để được miễn thuế, tổ chức phải chứng minh các điều kiện này và nộp hồ sơ phù hợp đến cơ quan thuế.
3. Các hình thức tổ chức phi lợi nhuận hiện nay
3.1 Tổ chức từ thiện
Tổ chức từ thiện cần được đăng ký ngay từ đầu dưới hình thức từ thiện. Các tổ chức này được hưởng ưu đãi miễn thuế hoàn toàn, với điều kiện toàn bộ lợi nhuận phải được sử dụng cho các hoạt động từ thiện đã lập kế hoạch trước đó, có thể dưới hình thức quỹ ủy thác, công ty hoặc hiệp hội.
3.2 Hình thức Hợp tác xã
Tổ chức này được hình thành từ sự liên kết của nhiều cá nhân, mỗi thành viên đều tuân theo những quy định chung và văn hóa đặc trưng khi theo đuổi các mục tiêu văn hóa, xã hội, kinh tế và cùng nhận những lợi ích mà tổ chức đem lại.
3.3 Tổ chức cá nhân
Sự khác biệt nằm ở chỗ tổ chức này có nguồn tài chính riêng, với doanh thu đến từ các khoản tài trợ hay đầu tư.
3.4 Tổ chức phi chính phủ (NGO)
Tổ chức này được hỗ trợ tài chính từ các thể chế quốc tế hoặc nhà nước và hoạt động một cách độc lập, không phụ thuộc vào bất kỳ chính phủ nào.
Có nhiều dạng tổ chức phi lợi nhuận khác nhau
3.5 Tổ chức hữu nghị anh em
Được thiết lập dựa trên sự đồng thuận về niềm tin, sở thích và những mục tiêu chung của các thành viên, có thể là theo đuổi văn hóa, xã hội hay các hoạt động từ thiện.
3.6 Quỹ tương hỗ
Đây là một loại tổ chức tài chính, nơi lợi nhuận thu được sẽ được tái đầu tư vào quỹ để phát triển hoặc duy trì tổ chức. Các quỹ này chủ yếu được hình thành từ sự đóng góp của các thành viên.
3.7 Phòng thương mại
Đây là một tổ chức được thành lập bởi các doanh nhân với mục tiêu thúc đẩy hợp tác, đầu tư và thương mại. Nguồn tài chính cho quỹ đến từ các khoản đóng góp của các thành viên trong các doanh nghiệp địa phương.
3.8 Doanh nghiệp xã hội
Các doanh nghiệp xã hội tạo ra doanh thu thông qua việc bán hàng hóa hoặc dịch vụ để gây quỹ cho các sáng kiến phục vụ cộng đồng. Lợi nhuận dư sẽ được tái đầu tư nhằm phát huy các mục tiêu cộng đồng của tổ chức.
4. Phân biệt phi lợi nhuận và không lợi nhuận
Mặc dù tổ chức phi lợi nhuận và tổ chức không vì lợi nhuận đều tập trung vào các mục tiêu xã hội và cộng đồng, chúng không hoàn toàn giống nhau, và điều này thường bị nhầm lẫn. Sau đây là một số điểm khác biệt cụ thể giữa hai loại hình tổ chức này:
- Thông thường, tổ chức phi lợi nhuận lớn hơn so với tổ chức không vì lợi nhuận.
- Trong khi tổ chức phi lợi nhuận có thể bao gồm các tổ chức từ thiện hoặc xã hội, tổ chức không vì lợi nhuận thường chỉ gồm các câu lạc bộ và hiệp hội tự thành lập.
- Tổ chức phi lợi nhuận tồn tại dưới danh nghĩa một thực thể pháp lý riêng biệt, ngược lại, tổ chức không vì lợi nhuận không có điều này.
Tổ chức phi lợi nhuận luôn hướng tới tạo dựng giá trị cho xã hội.
5. Phân biệt phi lợi nhuận và có lợi nhuận
|
Tổ chức có lợi nhuận |
Tổ chức phi lợi nhuận |
|
| Mục tiêu | Đem lại lợi nhuận cho chính tổ chức | Tạo ra lợi ích và giá trị cộng đồng |
| Hoạt động | Tập trung vào việc tối đa hóa lợi nhuận | Cung cấp dịch vụ phục vụ lợi ích cộng đồng |
| Chủ sở hữu | Có thể là một công ty tư nhân hay công ty hợp danh | Là một tập hợp của nhiều cá nhân hoặc tổ chức như câu lạc bộ, quỹ tín thác, bệnh viện công… |
| Quản lý | Do một cá nhân sở hữu hoặc một giám đốc điều hành trong trường hợp là công ty quản lý. | Quản lý thông qua hội đồng quản trị, ủy thác, ủy ban hoặc cơ quan điều hành. |
| Nguồn thu nhập | Từ kinh doanh hàng hóa và dịch vụ | Từ đóng góp, đăng ký, phí thành viên, hoạt động từ thiện |
| Báo cáo tài chính | Báo cáo tài chính định kỳ, bao gồm bảng cân đối kế toán, báo cáo thu nhập và lưu chuyển tiền tệ. | Tổ chức phi lợi nhuận có phiếu thu và phiếu thanh toán, lập bảng cân đối kế toán vào cuối kỳ để theo dõi tình hình tài chính. |
6. Mục đích hoạt động của các tổ chức phi lợi nhuận
Các tổ chức phi lợi nhuận được thành lập và đầu tư không nhằm mục tiêu lợi nhuận mà nhằm mang lại giá trị đáng kể cho cộng đồng. Họ có thể chấp nhận chi phí lớn để theo đuổi các mục tiêu xã hội thay vì tìm kiếm lợi nhuận đơn thuần.
Một số tổ chức nhắm tới việc tạo ra môi trường tích cực, lành mạnh và kết nối các tầng lớp khác nhau trong xã hội.
Trong một số công ty, bên cạnh mục tiêu lợi nhuận, còn có các dự án phi lợi nhuận. Thường thì đây là những dự án độc lập, với đội ngũ riêng biệt, hoạt động hướng tới các mục đích như truyền thông, cộng đồng, đồng thời tạo ra nhiều giá trị quan trọng cho xã hội.
7. Hoạt động của các tổ chức phi lợi nhuận
Một số tổ chức phi lợi nhuận quy mô toàn cầu
Các tổ chức phi lợi nhuận, bao gồm cả các tổ chức từ thiện, thường vận hành giống như các doanh nghiệp. Họ có quy trình tuyển dụng và giữ chân nhân viên, đảm bảo mức lương thưởng cạnh tranh, đặt ra các nhiệm vụ và mục tiêu rõ ràng cho từng vị trí, đồng thời cung cấp các chương trình đào tạo và phát triển.
Một số tổ chức phi lợi nhuận nổi tiếng toàn cầu như: Wikipedia (Bách khoa toàn thư mở), Tổ chức Bảo tồn Quốc tế (CI), Hòa bình xanh (Greenpeace), Viện Goethe (Goethe-Institut), Quỹ Mozilla (Mozilla Foundation)…
Tại Việt Nam, có một số tổ chức phi lợi nhuận như: Tổ chức tình nguyện vì hòa bình Việt Nam, Aiesec, Giấc mơ Việt Nam, Câu lạc bộ tình nguyện HOPE, bảo hiểm phi lợi nhuận (bảo hiểm xã hội)…
Với thông tin từ Chuyên Tài Chính, hy vọng các bạn đã nắm rõ về các tổ chức phi lợi nhuận và có thể phân biệt chúng với các loại hình tổ chức khác. Hãy theo dõi chúng tôi để cập nhật thêm kiến thức tài chính và đầu tư hữu ích!
Hãy ghé thăm chuyên mục Bảo Hiểm để khám phá thêm nhiều thông tin hữu ích; đừng bỏ lỡ cơ hội tìm hiểu những kinh nghiệm quý báu trong lĩnh vực này.
