Dòng tiền tự do, hay Free Cash Flow, là một chỉ số tài chính quen thuộc đối với các doanh nghiệp, nhưng không phải mọi nhà đầu tư đều biết rõ về nó, vì nó không xuất hiện trên báo cáo tài chính.
FCF có đặc điểm là không bao gồm các khoản thu từ hoạt động đầu tư; khi FCF tăng, điều đó cho thấy thu nhập của doanh nghiệp cũng tăng. Chỉ số này chỉ đo lường được chi tiêu tại thời điểm cụ thể.
FCF là một trong những tiêu chí để định giá cổ phiếu của doanh nghiệp, và nó phản ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp. Liệu FCF có hỗ trợ gì cho việc đầu tư không? Hãy cùng tìm hiểu với chuyentaichinh ngay!
1. Dòng tiền tự do (Free cash flow) là gì?
Dòng tiền tự do, viết tắt là FCF, là phần lợi nhuận còn lại sau khi đã trừ mọi chi phí không bằng tiền mặt. Cụ thể, đó là số tiền còn lại của doanh nghiệp sau khi đã chi trả cho tất cả các chi phí cần thiết để hoạt động sản xuất và kinh doanh diễn ra bình thường.
Khái niệm về dòng tiền tự do
Các chi phí này bao gồm: tiền thuê mặt bằng, thiết bị, nhà máy, lương cho người lao động, thuế và hàng tồn kho.
2. Đặc điểm của dòng tiền tự do (FCF)
FCF có những đặc trưng như:
Không bao gồm các khoản thu từ hoạt động đầu tư vì các khoản này chỉ xuất hiện trong một số thời điểm nhất định và không phải là hoạt động thường xuyên của doanh nghiệp;
Khi FCF tăng, điều đó đồng nghĩa với việc thu nhập doanh nghiệp tăng. Điều này có thể đạt được nhờ việc tối ưu hóa chi phí, cải thiện hiệu quả sản xuất kinh doanh, phân phối cổ tức, và trả nợ cho đối tác. Nếu giá cổ phiếu của doanh nghiệp thấp nhưng FCF tăng trưởng, giá cổ phiếu cũng sẽ sớm tăng;
Ngược lại, khi FCF giảm, thu nhập của công ty cũng giảm theo, và giá trị cổ phiếu cũng sẽ có xu hướng giảm;
FCF cũng phản ánh chi phí vốn CAPEX (Capital Expenditure). Những doanh nghiệp yêu cầu quá nhiều CAPEX hàng năm thường không nên đầu tư. Theo tỷ phú Warren Buffett, những doanh nghiệp có lợi thế cạnh tranh dài hạn thường chỉ cần sử dụng một phần nhỏ lợi nhuận hàng năm cho CAPEX để duy trì vị trí và cạnh tranh của mình;
Những đặc điểm của dòng tiền tự do mà bạn cần biết
Dòng tiền tự do đo lường chi tiêu tại thời điểm cụ thể. Nếu doanh nghiệp cần khoản chi lớn cho đầu tư, FCF tại thời điểm đó sẽ giảm. Nhiều nhà đầu tư nhầm tưởng đây là dấu hiệu hoạt động kém hiệu quả, nhưng thực tế đó có thể là khoản đầu tư sinh lời, và FCF sẽ tăng trưởng mạnh mẽ trong tương lai;
FCF không tuân theo chuẩn kế toán chung, do đó trong BCTC của doanh nghiệp không có mục riêng cho FCF.
3. Vai trò và ý nghĩa của dòng tiền tự do
Đối với doanh nghiệp, dòng tiền tự do thể hiện số tiền mặt hiện có, phục vụ trực tiếp cho việc thực hiện các kế hoạch và mục tiêu tương lai. FCF cao mang lại nhiều lợi ích.
Nghĩa là doanh nghiệp không chỉ đủ khả năng trả nợ mà còn có thể đóng góp vào sự phát triển, chia sẻ lợi nhuận với cổ đông qua cổ tức, đồng thời thể hiện triển vọng cho một tương lai thành công.
Đối với nhà đầu tư, FCF là thước đo hiệu quả của doanh nghiệp trong việc tạo ra dòng tiền mặt, điều này giúp định giá cổ phiếu. Như đã đề cập, khi giá cổ phiếu thấp nhưng FCF tăng đều, cổ phiếu có khả năng tăng giá trong tương lai. Nhà đầu tư có thể tận dụng cơ hội mua khi giá thấp và bán khi giá cao.
Lợi ích mà dòng tiền tự do mang lại cho doanh nghiệp
Ngoài ra, chỉ số FCF cũng cung cấp nhiều thông tin quan trọng về tình hình tài chính của doanh nghiệp. FCF ổn định cho thấy doanh nghiệp kinh doanh thuận lợi, ngược lại, nếu FCF không ổn định có thể báo hiệu khó khăn, trừ khi FCF giảm do đầu tư sinh lời.
Với cổ đông, chỉ số FCFE cao đồng nghĩa với lợi nhuận tiềm năng lớn. Trong ngắn hạn, họ có thể hưởng lợi từ cổ tức, và khi FCFE được tái đầu tư mở rộng thị trường, lợi nhuận dài hạn cũng sẽ tăng.
4. Công thức tính dòng tiền tự do
Có ba cách để tính dòng tiền tự do: sử dụng lưu chuyển tiền thuần (OCF), doanh thu bán hàng, lợi nhuận hoạt động ròng sau thuế (NOPAT). Phương pháp phổ biến và đơn giản nhất là dùng OCF theo công thức sau:
FCF = OCF (Lưu chuyển tiền thuần) – CAPEX (Chi phí vốn)
Trong đó:
OCF được tính bằng EBIT – Khấu hao – Thuế, hoặc bằng tổng doanh thu trừ đi tổng chi phí hoạt động, với EBIT là tổng lợi nhuận trước thuế và lãi vay.
CAPEX (1 năm) = PPE hiện tại – PPE năm trước + Khấu hao tài sản
Công thức tính dòng tiền tự do nhanh chóng và chính xác
Hoặc có thể tính FCF theo công thức:
FCF = Thu nhập ròng + Khấu hao – Thay đổi vốn lưu động – Chi phí vốn
5. Các bước chiết khấu dòng tiền tự do nhanh chóng
Quy trình chiết khấu dòng tiền tự do:
Bước 1: Dự báo dòng tiền tự do của doanh nghiệp. Với doanh nghiệp phát triển ổn định, cần 5 năm để dự báo; ngược lại, doanh nghiệp đang phát triển có thể cần thêm thời gian, kéo dài trên 5 năm cho đến khi đạt tăng trưởng ổn định; doanh nghiệp hoạt động theo thời hạn thì dự báo theo thời hạn đó.
Bước 2: Ước lượng chi phí sử dụng vốn bình quân gia quyền:
Áp dụng công thức:
WACC = Re x E/V + Rd x D/V x (1-Tc)
Trong đó:
Re là chi phí sử dụng vốn chủ sở hữu;
Rd là chi phí sử dụng nợ;
E/V: tỷ lệ vốn chủ sở hữu trên tổng vốn dài hạn;
D/V: tỷ lệ nợ vay trên tổng vốn dài hạn;
Tc: thuế suất thuế thu nhập doanh nghiệp.
Bước 3, dự báo giá trị cuối kỳ.
Bước 4, tính toán giá trị của doanh nghiệp cần thẩm định.
Quy trình xây dựng dòng tiền tự do nhanh chóng, hiệu quả
6. Những điều cần biết về dòng tiền tự do
Một hạn chế khi sử dụng phương pháp dòng tiền tự do để xác định giá trị doanh nghiệp là chi phí vốn có thể biến động mạnh giữa các năm và các ngành nghề khác nhau. Đó là lý do tại sao cần đo lường FCF qua nhiều giai đoạn và trong bối cảnh ngành cụ thể.
FCF cao thường là dấu hiệu tích cực, nhưng nếu quá cao, có thể công ty không đầu tư đủ vào các hoạt động kinh doanh thiết yếu, chẳng hạn như nâng cấp thiết bị hoặc nhà máy mà không đạt được kỳ vọng về năng suất và chất lượng. Ngược lại, FCF âm không hẳn chỉ ra doanh nghiệp gặp khó khăn tài chính, có thể họ đang đầu tư mạnh để mở rộng thị phần, khiến FCF giảm tạm thời nhưng triển vọng tương lai sẽ tốt hơn.
FCF khác với NCF (Dòng tiền ròng) ở chỗ NCF là toàn bộ tiền mặt từ hoạt động kinh doanh, đầu tư và tài chính. Trong khi đó, FCF là tiền mặt sinh ra từ hoạt động kinh doanh sau khi đã trừ đi chi phí vận hành và đầu tư.
Tóm lại, bên cạnh các chỉ số ROI, D/E (tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu), EPS, FCF hay dòng tiền tự do cũng là một chỉ số tài chính quan trọng mà nhà đầu tư có thể sử dụng để phân tích sức khỏe tài chính của doanh nghiệp nhằm tối ưu hóa lợi nhuận. Để tìm hiểu thêm thông tin về các chỉ số tài chính, hãy truy cập vào website chuyentaichinh.com
Hãy ghé thăm chuyên mục Thuế để đào sâu thêm những thông tin hữu ích và cập nhật mới nhất!
