Khi lạm phát gia tăng, nhiều quốc gia trên thế giới buộc phải điều chỉnh lãi suất nhiều lần để bảo vệ giá trị đồng nội tệ. Chính sự kiện này đã làm gia tăng áp lực giảm giá đối với tiền đồng Việt Nam. Để giữ ổn định cho tỷ giá hối đoái, chính phủ đã triển khai nhiều biện pháp, trong các giải pháp đó có việc áp dụng cơ chế tỷ giá trung tâm từ năm 2016 nhằm củng cố vị thế của đồng tiền Việt và giảm thiểu sự Đô-la hóa. Vậy tỷ giá trung tâm là gì, cách xác định ra sao, mời bạn tìm hiểu qua bài viết bên dưới của CHUYEN TAI CHINH.
1. Tỷ giá trung tâm là gì?
Từ năm 2016, Việt Nam đã áp dụng cơ chế tỷ giá dựa trên hai yếu tố chính là tỷ giá trung tâm và biên độ tỷ giá.
Tỷ giá trung tâm là tỷ giá giữa đồng Việt Nam và đô la Mỹ, được xác định vào cuối ngày giao dịch trước đó cộng với biên độ do Ngân hàng Nhà nước (NHNN) quyết định dựa trên tình hình thị trường, và sẽ được dùng cho ngày giao dịch tiếp theo.
Hiện tại, biên độ dao động tối đa đạt 3%, tức cho phép tăng (+) hoặc giảm (-) lên tới 3% tùy thuộc vào tình hình thị trường.
Khám phá về tỷ giá trung tâm cũng như những diễn biến hiện tại trên thị trường
2. Lịch sử điều chỉnh tỷ giá trung tâm
Ngày 31/12/2015, quyết định số 2730/QĐ-NHNN của NHNN có hiệu lực từ đầu tháng 01/2016, công bố tỷ giá trung tâm giữa Việt Nam Đồng và Đô-la Mỹ, cùng tỷ giá chuyển đổi của VND với một số ngoại tệ khác.
NHNN áp dụng điều chỉnh tỷ giá linh hoạt qua tỷ giá trung tâm sau năm 2015. Năm đó, thị trường tiền tệ có nhiều biến động, đặc biệt là việc Trung Quốc giảm giá đồng Nhân dân tệ, buộc NHNN phải phá bỏ cam kết điều chỉnh tỷ giá không quá 2% mỗi năm.
Ngoài ra, vào cuối năm, tình hình tài chính diễn biến bất lợi dưới tác động của thị trường thế giới, đặc biệt là quyết định tăng lãi suất của FED. Vì vậy, NHNN đã chuyển sang điều chỉnh tỷ giá lên xuống hàng ngày thay vì giữ cứng nhắc theo năm như năm 2015.
Lịch sử tỷ giá trung tâm qua từng giai đoạn thị trường
Phương pháp điều hành tỷ giá mới của NHNN vẫn đảm bảo sự linh hoạt của tỷ giá theo cung cầu ngoại tệ trong và ngoài nước, đồng thời phù hợp với chính sách tiền tệ của nhà nước.
Từ năm 2017, NHNN duy trì sự ổn định của tỷ giá để thích ứng với cung cầu ngoại tệ trên thị trường, cũng như ứng phó với các tác động từ thị trường quốc tế và cuộc chiến thương mại Mỹ – Trung.
Cuối năm 2017, tỷ giá trung tâm đạt 22,425 VND/USD, tăng 1.2% so với đầu năm;
Năm 2018, tỷ giá trung tâm tăng 1.6%, tỷ giá giao dịch trên thị trường liên ngân hàng tăng 2.7% so với đầu năm;
Năm 2019, tỷ giá trung tâm đạt 23,155 VND/USD, tăng 1.4% so với cuối năm 2018.
Năm 2020, tỷ giá trung tâm đạt 23,131 VND/USD, giảm 0,1% so với cuối năm 2019.
Năm 2021, tỷ giá trung trung tâm đã trải qua ba lần điều chỉnh: Ngày 08/06/2021 giảm 150 VND/USD, ngày 11/08/2021 giảm giá mua 225 VND/USD, và ngày 05/11/2021 giảm thêm 100 VND/USD, ấn định mức 22,650 VND/USD.
Vào cuối năm 2022, tỷ giá trung tâm là 23,730 VND/USD, so với đầu năm là 22,920 VND/USD, tăng 3.41%.
Tỷ giá trung tâm ngày 23/08/2023 là 23,898 VND/USD.
3. Cơ chế hoạt động của tỷ giá trung tâm
Khám phá cơ chế hoạt động của tỷ giá trung tâm
Cơ chế này linh hoạt, phản ánh sát sao thị trường trong và ngoài nước. Theo pháp lệnh ngoại hối, tỷ giá được thả nổi có quản lý, đòi hỏi cân bằng thương mại và cân đối kinh tế vĩ mô.
Biên độ điều chỉnh tỷ giá +/-3%, và các NHTM dựa trên đó để thiết lập tỷ giá giao dịch với khách hàng.
Ngân hàng Nhà nước đóng vai trò trung tâm, sử dụng dự trữ ngoại hối nhằm điều tiết cung cầu, ấn định tỷ giá trung tâm ngày kế tiếp và định rõ phạm vi biên độ dao động hàng ngày. NHNN cần can thiệp kịp thời khi tỷ giá không ổn định.
4. Phương pháp xác định tỷ giá trung tâm
Xác định tỷ giá trung tâm một cách nhanh và chính xác
Tỷ giá trung tâm được hình thành từ tỷ giá bình quân gia quyền trên thị trường liên ngân hàng và diễn biến tỷ giá quốc tế của các nước có quan hệ thương mại với Việt Nam, cân đối kinh tế vĩ mô và phù hợp với chính sách tiền tệ.
Các loại tiền áp dụng gồm USD, EUR, Bath, CNY (Nhân dân tệ), SGD (Đô-la Sing), JPY (Yên), KRW (Won), TWN (Đài tệ).
NHNN công bố tỷ giá trung tâm VND/USD hàng ngày, là cơ sở cho các tổ chức tín dụng và ngân hàng nước ngoài điều chỉnh tỷ giá mua bán. Để điều chỉnh, NHNN can thiệp cung cầu ngoại tệ liên ngân hàng, với biên độ hiện là +-3%. Cơ chế thả nổi có quản lý này linh hoạt và được quốc tế công nhận.
5. Ảnh hưởng của tỷ giá trung tâm đối với kinh tế
Những tác động của tỷ giá trung tâm đến thị trường chung
Tỷ giá trung tâm thường biến đổi nhẹ hàng ngày, khiến việc đầu tư nhanh với đồng USD không dễ, trong khi gửi tiết kiệm bằng VND vẫn ổn định hơn. Chính sách tiền tệ vẫn theo định hướng nâng cao vị thế của đồng VND và chống lại hiện tượng Đô la hoá.
Theo chia sẻ của Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, bà Nguyễn Thị Hồng, đồng VND giữ vị thế tốt, người dân gửi tiền Việt có thể nhận lãi suất từ 4% đến 6% (tùy từng ngân hàng), ổn định hơn so với ngoại tệ, nên người Việt có thể yên tâm gửi tiết kiệm bằng tiền Việt.
Đối với các doanh nghiệp, họ nhận được lợi ích “kép”.
Ông Bùi Quốc Dũng, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ, nhận định việc điều hành tỷ giá theo tỷ giá trung tâm có mức biến động nhỏ hàng ngày, không quá mạnh. Đồng thời, cơ chế thả nổi có kiểm soát sẽ giúp cho cung cầu ngoại tệ mượt mà hơn, tránh biến động mạnh như những năm trước 2015.
Ngoài ra, cơ chế tỷ giá trung tâm cũng tạo điều kiện thuận lợi để thực hiện các công cụ phái sinh, mua bán kỳ hạn giữa NHNN và các tổ chức tài chính – tín dụng. Giao dịch phái sinh sẽ làm cho thị trường ngoại hối linh hoạt hơn, các giao dịch được tăng cường, từ đó giúp giảm hiện tượng “cầu ảo” ngoại tệ, ngăn chặn doanh nghiệp đầu cơ gây sốt ngoại tệ. Doanh nghiệp có thể sử dụng tiền để mua ngoại tệ hoặc mua kỳ hạn ngoại tệ với chi phí thấp hơn, tiết kiệm chi phí hơn.
Chính sách lãi suất tiền gửi USD bằng 0% cộng thêm cơ chế thả nổi tỷ giá giúp các NHTM giảm áp lực quản lý. Nhiều ngân hàng có thể giảm chi phí trả lãi tiền gửi và tăng cơ hội mua thêm lượng USD.
Tuy nhiên, nếu các ngân hàng và doanh nghiệp không phân tích chính sách và phản ứng linh hoạt với thị trường, bỏ qua các công cụ phòng ngừa rủi ro, sẽ phải đối mặt với rủi ro tỷ giá cao hơn, thậm chí, các ngân hàng có thể gặp khó trong việc huy động USD mới, trong khi áp lực rút tiền gửi USD tăng từ các khoản đáo hạn.
Trên toàn cầu, không có cơ chế tỷ giá hối đoái nào hoàn toàn ưu việt, nhưng chính sách tỷ giá linh hoạt lại là phương pháp phổ biến nhiều quốc gia lựa chọn để giữ ổn định tỷ giá trong xu hướng thị trường. Việt Nam chọn điều chỉnh tỷ giá hối đoái theo tỷ giá trung tâm với biên độ dao động tối đa 3% nhằm đảm bảo sự ổn định cho đồng tiền Việt và duy trì nền kinh tế vi mô, hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, củng cố niềm tin người dân vào thị trường. Trên đây là thông tin về tỷ giá trung tâm cùng cách tính tỷ giá trung tâm mà Chuyên Tài Chính mang đến cho bạn. Chúc bạn thành công!
