ROE là một chỉ số quan trọng, thường được các nhà đầu tư chứng khoán sử dụng để đánh giá hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, từ đó quyết định xem có nên đầu tư và mua cổ phiếu của doanh nghiệp đó hay không.
Dưới đây, chuyentaichinh sẽ giới thiệu chi tiết về chỉ số này, mời bạn theo dõi.
I. ROE là gì?
Định nghĩa ROE (Return On Equity) là tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu. Đây là chỉ số đo lường hiệu quả sử dụng vốn và khả năng sinh lời của công ty. Nhà đầu tư rất chú trọng đến chỉ số này vì nó cho họ biết được lợi nhuận có thể thu về từ đồng vốn họ đầu tư.
Nói một cách đơn giản, khi một nhà đầu tư bỏ tiền mở cơ sở kinh doanh và sau thời gian hoạt động thu về lợi nhuận, thì tỷ lệ phần trăm lợi nhuận trên tiền vốn là ROE.
ROE thể hiện phần trăm lợi nhuận trên vốn đầu tư
Với nhà đầu tư, ROE là chỉ số quan trọng quyết định cổ phiếu của công ty có tiềm năng hay không. Để hiểu công ty sẽ sử dụng vốn đầu tư hiệu quả thế nào, mang lại bao nhiêu lợi nhuận, cần tính toán ROE và so sánh nó với doanh nghiệp khác.
II. Ý nghĩa và cách tính chỉ số ROE
Chỉ số ROE rất quan trọng, thể hiện sức khỏe của doanh nghiệp. Dựa vào ROE, nhà đầu tư có thể biết được khi bỏ ra một đồng vốn chủ sở hữu sẽ tạo ra bao nhiêu lợi nhuận.
Khi chỉ số này dương, điều đó nghĩa là doanh nghiệp sinh lời.
Ngược lại, nếu ROE âm, doanh nghiệp đang thua lỗ.
Nếu tính toán thấy ROE của doanh nghiệp cao, có thể nhận thấy công ty có tiềm năng phát triển, nhà đầu tư có thể cân nhắc đưa cổ phiếu vào danh mục đầu tư.
Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ yếu phụ thuộc vào quy mô doanh nghiệp, lĩnh vực kinh doanh, thời vụ, và rủi ro.
Về phía doanh nghiệp, chỉ số Return On Equity cũng rất được quan tâm. ROE cao chứng tỏ công ty kinh doanh hiệu quả, lãnh đạo có thể tiếp tục duy trì chiến lược hiện tại. Nếu ROE thấp, ban lãnh đạo công ty cần xem xét thay đổi chiến lược kinh doanh để đạt hiệu quả tốt hơn.
Chỉ số ROE quan trọng với cả nhà đầu tư và quản lý doanh nghiệp
III. Cách xác định ROE nhanh chóng
Công thức tính ROE như sau:
ROE = ( Lợi nhuận ròng sau thuế / Vốn chủ sở hữu ) x 100%
Trong đó:
Lợi nhuận ròng sau thuế, hay còn gọi là lãi ròng, được tính bằng tổng doanh thu trừ đi tổng chi phí trong hoạt động sản xuất.
Vốn chủ sở hữu: Là số vốn thuộc về chủ doanh nghiệp.
Các thông tin về doanh thu và chi phí có thể tìm thấy trong báo cáo tài chính định kỳ theo quý và năm của doanh nghiệp.
Thông tin lợi nhuận sau thuế nằm trong bảng kết quả kinh doanh, trong khi vốn chủ sở hữu có ở bảng cân đối tài chính.
Bên cạnh việc tự tính chỉ số ROE thông qua báo cáo tài chính, nhà đầu tư cũng có thể sử dụng chỉ số ROE đã được tính sẵn từ các công ty môi giới chứng khoán hoặc các trang web chứng khoán.
Có thể tự tính ROE hoặc tra cứu tại các công ty chứng khoán
IV. Cách sử dụng chỉ số ROE trong đầu tư
1. Lựa chọn doanh nghiệp có tăng trưởng tốt
Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu phản ánh tốc độ phát triển của doanh nghiệp và khả năng sinh lời của công ty. Công thức tính tốc độ tăng trưởng (g) của doanh nghiệp như sau:
g = ROE x Tỷ lệ tái đầu tư
Hàng năm, doanh nghiệp sẽ trích lợi nhuận để trả cổ tức, phần còn lại được tái đầu tư cho hoạt động sản xuất kinh doanh.
Tỷ lệ tái đầu tư (%) = (1 – Tỷ lệ chi trả cổ tức)
Bằng cách nhân tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu với tỷ lệ tái đầu tư, nhà đầu tư có thể dự đoán tốc độ tăng trưởng tương lai của doanh nghiệp.
Nên kết hợp chỉ số ROE với các chỉ số khác như ROA, EPS, P/E… để đưa ra quyết định đầu tư khách quan hơn.
Ví dụ:
Nếu hai công ty đều có ROE = 10%. Trong đó, công ty A có tỷ lệ chi trả cổ tức là 20% trong khi tỷ lệ chi trả của công ty B là 40%. Vậy:
Tốc độ tăng trưởng của công ty A = 10% x (1- 20%) = 8%
Tốc độ tăng trưởng của công ty B = 10% x (1- 40%) = 6%
Kết quả trên cho thấy, công ty A dù chi trả cổ tức thấp hơn nhưng có tốc độ tăng trưởng cao hơn, do đó có khả năng phát triển tốt hơn trong tương lai. Nếu bạn đầu tư dài hạn, có thể cân nhắc cổ phiếu A hấp dẫn hơn cổ phiếu B. Tuy nhiên, cần xem xét thêm các tiêu chí khác để đánh giá chính xác.
Nguồn: Simplize
2. Đánh giá khả năng tạo lợi nhuận
Hiệu quả sử dụng vốn là yếu tố quan trọng quyết định lợi tức cổ đông. Để đánh giá khả năng lợi nhuận, nhà đầu tư thường so sánh tỷ suất sinh lợi kỳ vọng khi mua cổ phần (chi phí sử dụng vốn cổ phần). Đánh giá như sau:
Tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu cho thấy khả năng sinh lời kỳ vọng
– ROE < chi phí sử dụng vốn cổ phần >>> Doanh nghiệp hoạt động kém hiệu quả, lợi nhuận giảm so với kỳ vọng. Nếu không cải thiện, tương lai nhà đầu tư sẽ gặp rủi ro khi cổ phiếu mất giá.
– ROE > chi phí sử dụng vốn cổ phần >>> Công ty đang hoạt động tốt, biếtcách tái đầu tư thu nhập để sinh lợi và thường xuyên trả cổ tức cho cổ đông vượt xa mong đợi ban đầu.
3. Xác định doanh nghiệp có ưu thế cạnh tranh nổi bật
Các doanh nghiệp hàng đầu, thương hiệu uy tín, áp dụng công nghệ tiên tiến… luôn có ưu thế cạnh tranh mạnh mẽ hơn so với đối thủ, dẫn tới khả năng đạt lợi nhuận cao và chỉ số ROE vượt mức trung bình ngành.
Hơn nữa, một doanh nghiệp hàng đầu với thương hiệu mạnh có thể thiết lập giá cao hơn đối thủ, từ đó thu được lợi nhuận cao và duy trì chỉ số ROE ở mức cao. Do đó, nên đầu tư vào các doanh nghiệp có ưu thế cạnh tranh nổi bật và bền vững.
V. Các yếu tố tác động đến chỉ số ROE
Để đánh giá tổng thể các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số ROE, có thể áp dụng mô hình Dupont. Đầu tiên, cần tách chỉ số ROE thành các thành tố (được gọi là mô hình Dupont).
Công thức cụ thể như sau:
ROE = (Lợi nhuận sau thuế / vốn chủ sở hữu bình quân) x 100%
hoặc
ROE = (Lợi nhuận sau thuế / Doanh thu) x (Doanh thu / Tổng tài sản) x (Tổng tài sản / Vốn chủ sở hữu bình quân) = Tỷ suất lợi nhuận ròng x Vòng quay tài sản x Đòn bẩy tài chính
Để thay đổi chỉ số ROE, doanh nghiệp cần tác động đến một trong ba yếu tố: tỷ suất lợi nhuận ròng, vòng quay tài sản, đòn bẩy tài chính. Bằng mô hình Dupont, nhà đầu tư có thể hiểu rõ bản chất sự biến động của chỉ số ROE và đưa ra dự đoán chính xác về tỷ suất lợi nhuận trong các năm kế tiếp.
1. Tỷ suất lợi nhuận ròng
Biên lợi nhuận ròng hay tỷ suất lợi nhuận ròng được tính theo công thức sau:
Tỷ suất lợi nhuận ròng = Lợi nhuận sau thuế / Doanh thu
Tỷ suất lợi nhuận ròng cho thấy lợi nhuận thu được từ một đồng doanh thu. Khi chỉ số này tăng, cho thấy doanh nghiệp hoạt động hiệu quả và có lợi thế cạnh tranh, nhờ đó có thể tăng giá bán hoặc giảm chi phí trên mỗi đơn vị sản phẩm.
2. Vòng quay tài sản
Yếu tố thứ hai, vòng quay tài sản, công thức tính như sau:
Vòng quay tài sản = (Doanh thu / Tổng tài sản)
Vòng quay tài sản là thước đo hiệu quả sử dụng tài sản của doanh nghiệp. Khi chỉ số này tăng, doanh nghiệp tạo ra được nhiều doanh thu hơn từ tài sản có sẵn.
3. Đòn bẩy tài chính
Đòn bẩy tài chính thể hiện mối liên hệ giữa tổng tài sản và nguồn vốn sẵn có của doanh nghiệp, công thức tính như sau:
Đòn bẩy tài chính = (Tổng tài sản / Vốn chủ sở hữu)
Chỉ số đòn bẩy tài chính tăng cho thấy doanh nghiệp vay vốn bên ngoài nhiều hơn để sản xuất, kinh doanh.
VI. ROE trong đầu tư chứng khoán
Chỉ số Return On Equity thể hiện hiệu quả sử dụng vốn của doanh nghiệp và được nhiều nhà đầu tư coi là một trong những tiêu chí quan trọng khi đánh giá công ty tiềm năng, lựa chọn cổ phiếu tốt.
Trong đầu tư cổ phiếu, khi sử dụng ROE để tìm kiếm doanh nghiệp tiềm năng, cần chú ý:
– Nên chọn cổ phiếu của doanh nghiệp có ROE cao. Theo các chuyên gia, nhà đầu tư, công ty có ROE từ 15% trở lên được đánh giá là tốt.
– ROE của các ngành nghề khác biệt nhau, do đó chỉ phù hợp khi so sánh ROE giữa các doanh nghiệp trong cùng lĩnh vực. Đặc biệt, nhà đầu tư nên chú ý đến ROE trung bình ngành để đưa ra lựa chọn đầu tư tối ưu, ưu tiên những cổ phiếu có ROE vượt trội so với mức trung bình.
– Cần phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến ROE theo mô hình Dupont vì không phải lúc nào ROE cao cũng đồng nghĩa với tốt. Nhà đầu tư cần xác định ROE thay đổi do nguyên nhân nào và xem xét ảnh hưởng đó là tích cực hay tiêu cực, dài hạn hay ngắn hạn.
1. Mức ROE thế nào là tốt?
Thông thường, một ROE cao hơn lãi suất ngân hàng hiện tại được coi là tốt. Tuy nhiên, một công ty cần đạt tiêu chuẩn quốc tế với ROE tối thiểu 15% để thể hiện năng lực cạnh tranh.
Đánh giá ROE tốt hay xấu còn phụ thuộc vào mức trung bình ngành. Một số ngành có đặc trưng ROE thấp hơn do chi phí vốn đầu tư ban đầu rất lớn.
Khi sử dụng ROE để đánh giá doanh nghiệp, nhà đầu tư nên theo dõi chỉ số này ít nhất 3 năm.
Chỉ số ROE thế nào là phù hợp? ROE cao có thực sự đáng giá?
2. Mối quan hệ giữa ROE và ROA
ROA cũng là chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả kinh doanh. Trong khi ROE đo lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu, thì ROA đo lợi nhuận trên tổng tài sản.
Mối quan hệ giữa ROE và ROA được thể hiện qua tỷ lệ vay nợ, nợ ít càng tốt, lý tưởng là tỷ lệ nợ trên vốn chủ sở hữu nhỏ hơn 1.
Theo tiêu chuẩn quốc tế, nếu doanh nghiệp có ROE vượt 15% và ROA lớn hơn 7.5% thì có năng lực tài chính mạnh mẽ.
3. Điều cần lưu ý khi chỉ số ROE quá cao?
Nếu chưa hiểu rõ, nhà đầu tư có thể nghĩ rằng ROE càng cao càng tốt, nhưng điều này không luôn đúng. Một doanh nghiệp có lợi nhuận ròng lớn so với vốn chủ sở hữu thường cho thấy hoạt động rất tốt, nhưng cũng có thể là vốn chủ sở hữu quá nhỏ, điều này tạo ra rủi ro.
Tại sao chỉ số ROE có thể tăng quá cao?
– Lợi nhuận không nhất quán: Nếu một công ty chịu lỗ nhiều năm, các khoản lỗ này được ghi trên bảng cân đối kế toán dưới dạng “lỗ giữ lại” trong phần vốn chủ sở hữu. Như vậy, vốn chủ sở hữu bị giảm, và nếu trong năm gần nhất, lạm lợi nhuận trở lại thì ROE tăng nhưng không tốt.
– Dư nợ đáng kể: Nợ có thể làm tăng ROE quá cao. Nếu một công ty vay mượn nhiều, vốn chủ sở hữu sẽ là tài sản trừ nợ, do vậy có thể tăng ROE. Tuy nhiên, nếu nợ lớn thì ROE cao chưa chắc là điều tốt.
– Thu nhập âm: ROE cao giả tạo có thể xuất phát từ thu nhập ròng âm. Nếu công ty thua lỗ hoặc âm vốn chủ sở hữu, không nên tính ROE vì điều này không mang giá trị thực.
Do đó, khi ROE âm hoặc quá cao, nhà đầu tư cần thận trọng và xem xét kỹ nguyên nhân.
Chỉ số ROE quá cao không nhất thiết là dấu hiệu tích cực
4. Lợi ích khi áp dụng chỉ số ROE tìm doanh nghiệp có tiềm năng
Việc tính toán tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu khá dễ dàng, từ đó cho phép dự đoán tốc độ tăng trưởng của công ty qua công thức ROE nhân với tỷ lệ tái đầu tư, giúp phát hiện doanh nghiệp có triển vọng phát triển.
Sử dụng ROE có thể đo lường khả năng tạo giá trị cho cổ đông, nên khi đầu tư vào các cổ phiếu của công ty này, khả năng thu lợi nhuận cao hơn là điều khả thi.
Một tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu mạnh mẽ cũng minh chứng cho vị thế cạnh tranh bền lâu của công ty.
5. Nhược điểm của chỉ số ROE
Return On Equity thường bị biến động bởi chính sách kế toán:
Khi doanh nghiệp điều chỉnh vốn vào quỹ dự phòng, lợi nhuận ròng bị ảnh hưởng dẫn đến thay đổi chỉ số ROE. Nếu công ty thực hiện việc mua lại cổ phiếu đang lưu hành thì số lượng cổ phiếu giảm, khiến tỷ số ROE có thể tăng, đáp ứng mục tiêu của chủ doanh nghiệp.
ROE không ổn định, không luôn phản ánh chân thực:
Tùy thuộc vào từng thời kỳ, chính sách công ty có thể làm thay đổi lợi nhuận theo quý và năm, nên việc chỉ dựa vào ROE để xác định doanh nghiệp tiềm năng là khó khăn. Ví dụ, doanh nghiệp mới tham gia thị trường cần nhiều vốn đầu tư hoặc có chính sách mở rộng, ROE thấp nhưng điều đó không có nghĩa là công ty thiếu tiềm năng.
ROE không xét đến tài sản vô hình:
ROE chỉ tính hai yếu tố là lợi nhuận sau thuế và vốn chủ sở hữu, mà không tính đến tài sản vô hình như bản quyền, phát minh, thương hiệu… do đó không phản ánh hết lợi thế của doanh nghiệp.
Trong việc đầu tư chứng khoán, mỗi chỉ số thể hiện một khía cạnh nào đó của doanh nghiệp như sức khỏe tài chính, khả năng sản xuất lợi nhuận… Do vậy, không nên chỉ dựa vào một chỉ số mà cần tham khảo thêm các chỉ số cơ bản để có cái nhìn toàn diện và chính xác hơn, từ đó đưa ra quyết định đầu tư phù hợp với chiến lược của mình.
Tìm hiểu thêm về các chỉ số phân tích chứng khoán: Chỉ số EPS; Chỉ số PEG; Chỉ số P/B; Chỉ số P/E … để đánh giá doanh nghiệp chính xác nhất. Chuyên Tài Chính – Chúc bạn đạt nhiều thành công trong đầu tư!
